Nicholas Nickleby (2002)

Regie: Douglas McGrath | 127 minuten | drama, komedie, romantiek | Acteurs: Charlie Hunman, Jamie Bell, Romola Garai, Christopher Plummer, Jim Broadbent, Anne Hathaway, Tom Courtenay, Alan Cumming, Edward Fox, Barry Humphries, Nathan Lane, Timothy Spall, Juliet Stevenson, Sophie Thompson, Stella Gonet, Andrew Havill, Henry McGrath, Hugh Mitchell, Poppy Rogers, Jessie Lou Roberts, Angela Curran, Bruce Cook, Greg Sheffield, Alexander Graham, Philip Davis, Billy Hill, Heather Goldenhersh, Helen Coker, Kevin McKidd, Nicholas Rowe, Angus Wright, Eileen Walsh, Alfred Harmsworth, Mark Wells, Daisy Haggard, Gerard Horan, William Ash, David Bradley, Celia Henebury, Edward Hogg, Amber Batty, Mark Dexter, Jordan Calvert, Joel Pitts, Lucy Davis, Jacob Engelberg, Lisa Martin, Roger Ashton-Griffiths, Diana Morrison, Mark Meadows

Er zijn van die schrijvers wiens werk al decennia lang keer op keer verfilmd wordt en de Britse Charles Dickens is er daar eentje van. Al sinds de uitvinding van de film lijken filmmakers verzot te zijn op het verfilmen van al zijn boeken, wat voortduurt tot en met de dag van vandaag. De meeste mensen zullen mede dankzij deze films en televisieseries bekend zijn met Dickens’ verhalen als ‘Oliver Twist’ of ‘A Christmas Carol’. Een misschien wat minder bekend boek van Dickens is ‘The Life and Adventures of Nicholas Nickleby’ (1838/1839), waar na een aantal verfilmingen voor de Britse televisie in 2002 een speelfilm van gemaakt werd, geschreven en geregisseerd door Douglas McGrath.

Eén van de belangrijkste thema’s in het werk van Charles Dickens is armoede en onrecht, en dan vooral met betrekking op kinderen. In het verhaal dat kortweg ‘Nicholas Nickleby’ wordt genoemd is het niet anders. Hoofdpersonage Nicholas Nickleby (Charlie Hunman) is plotseling hoofd van het straatarme gezin als zijn vader komt te overlijden. Met zijn moeder (Stella Gonet) en zijn zus Kate (Romola Garai) vertrekt Nicholas naar Londen om hun oom Ralph (Christopher Plummer) om advies te vragen. Deze oom heeft het echter slecht voor met de familie Nickleby en zendt Nicholas weg naar een jongensschool buiten Londen om daar les te gaan geven. De school wordt gerund door Mr. en Mrs. Squeers (Jim Broadbent en Juliet Stevenson). Het gaat er daar vreselijk aan toe en de armoedige jongetjes worden mishandeld en krijgen nauwelijks te eten en te drinken. Eén van deze jongens is de kreupele Smike (Jamie Bell) met wie Nicholas al gauw goed bevriend raakt. Op een dag, als de omstandigheden op de school niet meer te harden zijn, vluchten Nicholas en Smike, en gaan op reis terug naar Londen. Onderweg sluiten ze zich aan bij een vreemd toneelgezelschap, maar na een tijdje reizen ze toch verder. Terug in Londen moet Nicholas met veel moeite zijn eigen leven, maar ook dat van zijn familie en vriend Smike zien te redden. En dan wordt Nicholas ook nog eens tot over zijn oren verliefd op Madeline Bray (Anne Hathaway), een jong meisje uit Londen dat zelf ook de nodige problemen heeft. Zal het de goedhartige Nicholas lukken om de mensen van wie hij houdt gelukkig te maken en al hun problemen op te lossen?

‘Nicholas Nickleby’, die genomineerd was voor een Golden Globe voor Beste Musical/Komedie, is een knusse, aandoenlijke film, waarin ‘goed’ ook écht heel erg goed is, en ‘kwaad’ ook écht heel erg kwaad. De extreem goede Nicholas zelf wordt gespeeld door Charlie Hunman, die continu een zoet stemmetje met bijbehorende glimlach opzet, behalve dan als hij met ‘het kwaad’ in bijvoorbeeld de vorm van zijn oom Ralph of de geniepige Mr. en Mrs. Squeers van de jongensschool te maken krijgt. Ook tegenover de kreupele Smike, die gespeeld wordt door de vooral van de dansfilm ‘Billy Elliot’ (2000) bekende Jamie Bell, is Nicholas overdreven goedhartig, neemt hem op in het gezin en fluistert continu troostende woorden tegen hem: soms gaat Nicholas’ goedaardigheid nogal over de top, waar zijn vriendschap met Smike slechts een voorbeeld van is.

De cast in deze film is een verzameling van (veelal Britse) topacteurs, die zelfs de award voor Best Acting by an Ensemble van de National Board of Review in de VS gewonnen heeft. De acteurs zijn ook allemaal perfect gecast en hoewel er niemand echt uitspringt komen ze stuk voor stuk erg overtuigend over in hun rol en zie je in één oogopslag met wat voor soort personage je te maken hebt. Het worden wel allemaal een soort karikaturen doordat ze zo overduidelijk goed of kwaad zijn, maar dat past op één of andere manier perfect bij de luchtige sfeer van deze film.

Want luchtig is het zeker. Hoewel er toch in feite veel dramatiek en tragedie in het verhaal voorkomt, blijft de film toch een sprookjesachtige ‘alles komt goed-toon’ houden en zit er hier en daar ook de nodige humor in. Ook de muziek in deze film zorgt voor een luchtige, vrolijke toon. De muziek is geschreven door Rachel Portman, wiens mooie muziek altijd erg herkenbaar is, en die een indrukwekkend aantal films op haar CV heeft staan, waaronder een aantal andere lichtvoetige kostuumfilms als ‘Emma’ (1996) en ‘Chocolat’ (2000).

Een ander aspect dat ook vermelding verdient is de art direction van de film, want alles oogt werkelijk schitterend en het Victoriaanse tijdperk waarin Dickens’ verhaal zich afspeelt wordt op een sprookjesachtige manier tot leven gebracht.

Wat vooral blijft hangen na het zien van deze film is dat alles zó ontzettend sentimenteel en zoet is. Veel zoetigheid is lekker, maar teveel ervan maakt je misselijk. Of het daadwerkelijk teveel zoetigheid is hangt bij ‘Nicholas Nickleby’ waarschijnlijk af van hoeveel de kijker hiervan aankan, en dat is voor iedereen natuurlijk verschillend. Maar bij liefhebbers van kostuumfilms zal ‘Nicholas Nickleby’ hoogstwaarschijnlijk wel in de smaak vallen.

Franka Kersten