Nieuwe helden: In het hart van de Tour (2014)

Regie: Dirk Jan Roeleven  | 87 minuten | documentaire, sport

Het voorjaar van het wielerseizoen 2014 is alweer even onderweg en de eerste belangrijke WorldTour-overwinning voor wielerploeg Giant Shimano is reeds binnen. John Degenkolb spurtte naar de winst in Gent-Wevelgem. Daarmee zet de ploeg de lijn van vorig jaar voort. Toen nog onder de naam Argos-Shimano werd er de grote doorbraak in het wielerpeloton beleefd. Het hoogtepunt waren de vier etappeoverwinningen van rassprinter Marcel Kittel in de Tour de France. Reden te meer om terug te blikken naar die glorieuze Franse ronde.

In de derde Tour die de equipe rijden mag, zijn het vooral de twee eerdergenoemde sprinters die als blikvangers dienen. Het team is in zijn geheel rond de twee Duitse haantjes omgebouwd. De keuze om zich alleen op de sprinters te richten is ingegeven door de vele dopingperikelen die het wielrennen de laatste jaren teisterden. Want, zo veronderstelt teammanager Iwan Spekenbrink, de sprint is bij uitstek het gedeelte van een etappekoers waarin dopingvrij wordt gereden. Vanuit die strijdvaardige premisse werkt Spekenbrink sinds 2008 aan de rehabilitatie van de sport. Met als voorlopig hoogtepunt die triomfantelijke Tour de France.

Dat de jongens daadwerkelijk schoon rijden, wordt bewezen doordat filmmaker Dirk Jan Roeleveen tijdens de gehele Tour een kijk achter de schermen mag nemen. De hotels, de tourbus en in de ploegwagen die achter het peloton aanrijdt zijn allen voor hem geopend. Door middel van interviews, sfeerbeelden en opnames uit de koers geeft dat een gebalanceerde impressie van hoe het er aan toe gaat bij de jonge ploeg. Aan de hand van een rappe montage (misschien soms te rap) en het gebruik van meerdere camera’s valt de spanning van de wedstrijden her te beleven. Daarnaast levert het ook enkele ontwapende momenten op van achter de schermen. De lok naar het gebruik van verboden middelen, het blootgeven van het lichaam en de ziel op de massagetafel en de onderlinge hechtheid van het team komen allemaal aan bod.

De wielerdocumentaire is een vak apart. Vaak zijn het poëtische bloemlezingen die het afzien en de heldendom van de sport benadrukken. Regelmatig zijn dat ook de momenten waarop er een hoop verboden middelen in het spel waren. In ‘Nieuwe helden’ staat juist de schone sport voorop. Paradoxaal gezien valt daarmee ook een stuk heroïek weg. Het zijn de problemen waar het hedendaagse wielrennen nog steeds tegen aanloopt. Enerzijds wil het publiek lange etappes met enorme beklimmingen zien, anderzijds hopen de liefhebbers dat de renners hun sport zonder doping kunnen beoefenen. ‘Nieuwe helden’ legt deze paradox haarfijn bloot.

Het bewuste pleidooi voor een schone wielersport vindt zijn weerslag in ‘Nieuwe helden’. Doordat de documentaire zich vooral mengt in het sprintgeweld, gaat er wel wat wielerpoëzie verloren. Toch mag dat de pret niet drukken. Samen met de documentaire die gemaakt werd van Belkin (‘De Tour van Bauke’), die andere Nederlandse wielerploeg, vormt ‘Nieuwe helden’ een mooi sportdocumentair tweeluik over het nieuwe wielrennen in één van ’s werelds grootste sportevenementen. Het gevecht tegen de huidige dopingconsensus en het daaruit voortkomende slechte imago lijkt in het voordeel van de sport worden beslecht. ‘Nieuwe helden’ bewijst dat het wielrennen hoe dan ook levensvatbaar is.

Wouter Los

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 17 april 2014
DVD-release: 3 juli 2014