No (2012)

Regie: Pablo Larraín | 118 minuten | drama | Acteurs: Gael García Bernal, Alfredo Castro, Antonia Zegers, Luis Gnecco, Marcial Tagle, Néstor Cantillana, Jaime Vadell, Pascal Montero, Paulo Brunetti, Alejandro Goic, Sergio Hernández, Diego Muñoz, Manuela Oyarzún

“Eerst wil ik nog even zeggen dat dit bericht past in de huidige sociale context.” Zo opent René Saavedra (Gael García Bernal) elke presentatie voor zijn werk als reclamemaker. Maar op een dag wordt hij gevraagd reclame te maken tegen de dictator. Het is 1983 en we zijn in Chili. Augusto Pinochet wordt gedwongen een referendum onder het volk te houden om zijn macht te legitimeren, en moet ook zijn tegenstanders de mogelijkheid geven om campagne te voeren. Elke dag mogen de voorstanders en de tegenstanders van Pinochet een kwartier zendtijd op de buis vullen. En hoe je een verdeeld volk bereikt als één doelgroep en die aanspoort iets te doen? Dat weet natuurlijk niemand beter dan een gewiekste jongen uit de reclame.

In het openbaar tegen een dictator zijn, is echter niet een heel veilige bezigheid, en René twijfelt dan ook. Pas sinds een korte tijd weer terug in zijn vaderland (omdat hij met zijn ouders was gevlucht) gaat het hem redelijk voor de wind; met een mooie zoon en een goede baan heeft hij veel te verliezen. Toch besluit hij zich in te zetten voor het goede doel, omdat hij gelooft dat het dit keer wel kan lukken. De campagnevoerders en René en zijn zoon worden echter in de gaten gehouden en zelfs bedreigd, wat voor grote spanning zorgt. García Bernal brengt dit op een ingetogen en overtuigende manier.

In de beeldenoorlog die tussen de twee partijen ontstaat worden de meest ludieke en smerigste trucjes uitgehaald. Steeds als de NO-ers iets leuks hebben bedacht, wordt dit de volgende dag tegen ze gebruikt door de SI-ers van Pinochet. Het is een interessante les over reclame, propaganda en misleidende teksten voor de kijker. Herkennen we hier niet ook elementen in uit filmpjes van onze eigen, brave politici?

Bij de eerste beelden van ‘No’ is het even totale verwarring. Het beeld is vierkant en wiebelig, niks is scherp en het geluid is ruw… Regisseur Pablo Larraín koos voor de “vintage look” om zo ook authentiek archiefmateriaal in te kunnen voegen, zonder vreemde overgangen te moeten maken. Naar eigen zeggen is het ook een statement tegen de alleenheerschappij van High Definition. Als je als kijker eenmaal geacclimatiseerd bent, is het ook goed te doen, en vallen er prachtige schoonheidsfoutjes op die je met een modernere camera niet meer tegenkomt. Zo verdwijnen de personages soms ineens met tegenlicht en komen ze dan langzaam weer tevoorschijn bij het veranderen van het standpunt. Die imperfectie geeft een bepaalde sfeer en creëert een soort realisme van het eigentijdse.

‘No’ is de afsluiter in een trilogie over de dictatuur in Chili (de eerste ‘Tony Manero’, 2008 en de tweede is ‘Post Mortem’, 2010), en is genomineerd voor de Oscar Beste Buitenlandse Film 2013. Ondanks het zware onderwerp en de serieuze behandeling ervan valt er ook nog wel wat te lachen. Binnen de film worden af en toe terugkerende grapjes ingevoegd om het luchtiger te maken, wat misschien soms wat misplaatst voelt, maar desalniettemin goed werkt. Veel in de film blijft net als het beeld in het vage, naar de relatie tussen de moeder van zoontje Simón en René blijft het lang gissen, en het verleden van René blijft vrijwel onbesproken. Zo geeft Larraín bar weinig informatie over de hoofdpersoon, waar toch goed mee kan worden geïdentificeerd. Maar misschien komt dat wel door de vele close-ups van de diepzinnig mooie ogen van Gael García Bernal.

Mirte Brethouwer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 31 januari 2013
DVD- en blu-ray-release: 9 juli 2013