No Entry No Exit-Auf Teufel komm raus (2010)
Regie: Mareille Klein, Julie Kreuzer | 82 minuten | documentaire
Hoe reageren de inwoners van een gemeenschap wanneer er een veroordeelde zedendelinquent komt wonen? Over dat complexe vraagstuk gaat de documentaire ‘No Entry No Exit’ (‘Auf Teufel komm raus’) (2010) van Mareille Klein en Julie Kreuzer. Het Duitse dorpje Randerath is in rep en roer wanneer Karl D. opduikt. Karl heeft een celstraf van vijftien jaar uitgezeten voor het herhaaldelijk verkrachten en mishandelen van twee tienermeisjes. Eenmaal weer op vrije voeten vangt zijn broer Helmut, die in Randerath woont, hem op. Dat gebaar van broederliefde komt hem duur te staan, want de buurt komt in opstand en heeft het daarbij niet alleen op Karl gemunt. Bijna dagelijks zijn er demonstraties voor het huis van de familie D. en waar Helmut voorheen een respectabel burger was, wordt hij nu beschimpt. Men dreigt zelfs zijn zoontje Kevin uit huis te zetten. Want zo’n jongetje hoort niet in één huis te wonen met een zedendelinquent. Helmuts goede wil lijkt hem zijn rust, zijn huis én zijn gezin te gaan kosten…
Klein en Kreuzer hebben toegang weten te krijgen tot zowel het kamp D. als de woedende dan wel angstige dorpsbewoners die Karl hun gemeenschap proberen uit te werken omdat ze bang zijn dat de veroordeelde zedendelinquent opnieuw in de fout zal gaan. Zonder een kant te kiezen tonen ze hoe een situatie als deze een dorp uiteen kan scheuren. Heel wat betrokkenen komen aan het woord. Niet alleen bezorgde moeders uit het dorp, die vaak zo hun eigen persoonlijke redenen hebben waarom ze zich in de strijd mengen, maar ook Helmut en zelfs Karl komen aan het woord. Hoe complex de situatie is, blijkt wel uit de onrust die er binnen de groep demonstranten heerst. Onrust die bovendien een breuk binnen de groep veroorzaakt. De eerder genoemde moeders vinden het onterecht dat de demonstraties tegen Karl zich steeds meer op Helmut lijken te richten en kunnen hun behoefte om met hem in gesprek te willen gaan, niet meer bedwingen. Wat volgt is een onverwachte wending die ‘No Entry No Exit’ de situatie in het dorpje Randerath nog maar eens in een nieuw daglicht zet.
Het is knap hoe Klein en Kreuzer een onderwerp dat zo complex en controversieel is, hebben weten terug te brengen tot de essentie. De dorpsbewoners voelen zich bedreigd door de komst van Karl D. en maken hem het leven zuur. Ze hebben er geen behoefte aan hem te lynchen, maar zouden het liefst zien dat hij levenslang opgesloten wordt, zodat hij nooit meer in herhaling kan vallen. Karl lijkt echter onaangedaan door alle demonstraties, hatelijke brieven en andere negativiteit. Hij mag een aantal van zijn misdaden dan ruiterlijk toegeven voor de camera van Klein en Kreuzer, hij toont geen berouw. Het is juist zijn broer Helmut, de man die hem onder zijn hoede nam, die er zwaarder onder gebukt gaat en dat maakt het extra wrang. De film stelt de kijker voor een aantal morele dilemma’s: zijn de rechten van de slachtoffers, de dorpsbewoners en die van de dader en zijn familie eigenlijk wel te verenigen?
Het thema van ‘No Entry No Exit’ is natuurlijk bijzonder actueel. De documentairemaaksters hebben op een vakkundige wijze alle valkuilen van de controverse weten te omzeilen, zodat er een zo integer mogelijk beeld geschetst wordt van alle betrokkenen. Ze observeren zonder te oordelen en weten hun film dankzij een zorgvuldige opbouw en efficiënte montage rechtlijnig te houden. Bovendien weten ze de kijkers meerdere keren hun standpunten te laten heroverwegen en dat verdient een dikke pluim.
Patricia Smagge