Oorlogswinter (2008)

Regie: Martin Koolhoven | 100 minuten | oorlog, avontuur | Acteurs: Martijn Lakemeier, Melody Klaver, Jamie Campbell Bower, Anneke Blok, Tygo Gernandt, Raymond Thiry, Yorick van Wageningen, Dan van Husen, Gerard Jan Rijnders    

Bijna iedereen kent het kinderboek “Oorlogswinter” uit 1972 van ex-politicus en schrijver Jan Terlouw. Het boek, dat door menigeen is verslonden, werd in 1973 terecht bekroond met de Gouden Griffel. Regisseur Martin Koolhoven besloot, nadat hij het boek in 2002 opnieuw gelezen had, om “Oorlogswinter” te verfilmen.

Het grootste gevaar bij boekverfilmingen is dat de lezer met zijn fantasie een beeld van het boek heeft, die niet overeenkomt met de film. ‘Oorlogswinter’ is echter geen lineaire verfilming geworden. In overleg met Jan Terlouw heeft Martin Koolhoven een aantal personages geschrapt en is het een verhaal geworden over één jongen. De oorlog wordt gebruikt om het verhaal van deze jongen, Michiel van Beusekom, te vertellen. Het gaat dan niet zozeer over de verantwoordelijkheden die hij neemt, maar het volwassen worden en het verliezen van Michiels onschuld staan centraal. De beschrijvingen en dialogen zoals die in het boek voorkomen zijn ook aangepast. In de film zijn alleen de hoogst noodzakelijke dialogen verwerkt en het taalgebruik iets gemoderniseerd. Ook is er geen uitgebreide introductie, maar het neerstorten van het vliegtuig direct aan het begin van de film zorgt ervoor dat de aandacht van de kijker wordt gewekt. De manier waarop de nieuwsgierigheid van Michiel in beeld wordt gebracht zorgt ervoor dat je in het verhaal wordt gezogen.

Martin Koolhoven filmt dicht op de huid van de hoofdpersoon, waardoor je direct betrokken raakt bij Michiels emoties en hij creëert ook op deze wijze een extra spanningselement. De balans tussen actie en drama is goed in evenwicht, waarbij hij voor de nodige vaart in de film onder andere gebruik maakt van jump cuts. De nadruk in ‘Oorlogswinter’ ligt toch duidelijk op het visuele vlak.

Voor Martijn Lakemeier, die de rol van Michiel vertolkt, is dit zijn speelfilmdebuut. Ondanks zijn geringe acteerervaring weet hij op overtuigende wijze gestalte te geven aan zijn personage. In positieve zin valt ook nog het acteren van Yorick van Wageningen op in de rol van oom Ben. Het samenspel tussen de acteurs is van hoog niveau. De rest van de cast speelt degelijk.

De muziek in de film blijkt maar al te vaak de sluitpost van de begroting te zijn. Bij ‘Oorlogswinter’ is Martin Koolhoven erin geslaagd om een componist van wereldklasse te strikken. Het resultaat mag er dan ook zijn. Pino Donaggio, bekend van onder andere zijn samenwerking met regisseurs als Brian De Palma, Nicolas Roeg, George A. Romero, Dario Argento en Quentin Tarantino, zorgde voor een ijzersterke soundtrack, die naadloos aansluit bij de beelden en daardoor een extra dimensie meegeeft aan de film. ‘Oorlogswinter’ krijgt geen tien met een griffel, maar komt wel aanzienlijk dicht in de buurt.

Lodi Meijer

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 27 november 2008