Opening Night (1977)
Regie: John Cassavetes | 144 minuten | drama | Acteurs: Gena Rowlands, John Cassavetes, Ben Gazzara, Joan Blondell, Paul Stewart, Zohra Lampert, Laura Johnson, John Tuell, Ray Powers, John Finnegan, Louise Finch, Fred Draper, Katherine Cassavetes, Lady Rowlands, Carol Warren, Briana Carver, Angelo Grisanti, Meade Roberts, Eleanor Zee, David Rowlands, Sharon Van Ivan, Jimmy Christie, James Karen, Jimmy Joyce, Sherry Bain, Sylvia Davis Shaw, Peter Lampert, Barbara Perry, Josh Becker, Peter Bogdanovich, Seymour Cassel, Peter Falk, Rabbi William Kramer, Robert Leader, Robert von Dassanowsky
In Hollywood hoor je actrices vaak klagen dat er nauwelijks rollen zijn voor oudere vrouwen. En dat is natuurlijk ook zo: voor jonge, strakke lijven worden er nu eenmaal meer filmscripts geschreven dan voor rimpelige lichamen. Dat is in de filmindustrie zo, maar ook in het dagelijks leven is het voor oudere mensen vanaf een bepaalde leeftijd moeilijker om aan werk te komen. Gena Rowlands was in de gelukkige omstandigheid dat haar man, John Cassavetes, haar regelmatig – castte in zijn films (ze maakten tien films samen in de periode 1963-1982), maar zelfs na zijn dood in 1989 kreeg de getalenteerde actrice regelmatig rollen aangeboden. Om haar carrière heeft Rowlands zich dus nooit zorgen hoeven te maken. Een van haar meest memorabele rollen in een film van haar man is die van Myrtle Gordon, een actrice die zich juist wel bijzonder veel zorgen maakt over haar leeftijd en het ouder worden.
De directe aanleiding hiervoor is het stuk waarin ze momenteel speelt. In “The Second Woman”, waarvan we als kijker veel scènes te zien krijgen, speelt zij Virginia, een vrouw die uit onvrede met haar leven op bezoek gaat bij haar eerste echtgenoot. Dit wordt haar door huidige partner Marty niet in dank afgenomen. Waar Myrtle vooral veel moeite mee heeft is de interpretatie die de veel oudere Sarah, die het toneelstuk schreef, er aan heeft gegeven, namelijk dat ouderdom onherroepelijk het einde betekent, er is geen hoop meer. Het lukt Myrtle niet om zich in dit personage in te leven. Het gaat voorgoed de verkeerde kant op wanneer een jonge fan, na afloop van een van de previews (voorstellingen die gehouden worden vóór de grote première op Broadway), niet alleen om Myrtles handtekening bedelt, maar zich letterlijk in haar armen stort, en haar de liefde verklaart. Myrtle is oprecht aangedaan door deze emotionele uitbarsting en wil best langer met het meisje praten, maar haar entourage hengelt haar de limousine in. Kort daarna wordt het meisje aangereden omdat ze midden op straat achter Myrtles auto aanholt. Myrtle is geschokt, maar haar collega’s wimpelen haar bezorgdheid af. Het duurt niet lang of Myrtle krijgt visioenen van het gestorven kind en die worden steeds gewelddadiger. De actrice heeft moeite om haar alcoholverslaving onder controle te houden. Ze zinkt steeds dieper weg in een depressie. Haar collega’s, waaronder haar ex-echtgenoot Maurice (John Cassavetes), regisseur Manny (Ben Gazzara) en schrijfster Sarah (Joan Blondell) en producent David (Paul Stewart), zien Myrtle’s identiteitscrisis met lede ogen aan, maar ondertussen ontregelt zij de hele organisatie van het toneelstuk.
Cassavetes speelt hier op meesterlijke wijze met de dunne lijn tussen werkelijke en gespeelde emoties. Het is voor Myrtle niet altijd duidelijk of zij nu als zichzelf op het podium staat of als actrice in het toneelstuk. Maar ook voor het publiek die naar ‘Opening Night’ kijkt, wordt de illusie vaak gewekt dat wij eigenlijk naar “The Second Woman” kijken. Cassavetes schoot met ‘Opening Night’ een persoonlijke film: er zijn immers veel parallellen te vinden met zijn eigen botsingen met Hollywood.
Gena Rowlands is fantastisch als de zelfdestructieve Myrtle: niemand ziet er aantrekkelijker uit dan zij met een sigaret nonchalant op de lip, en zelfs als ze zo dronken is dat ze nauwelijks op haar benen kan staan en je je afvraagt wanneer ze gaat overgeven, slaagt ze er in de sympathie van de kijker te behouden. De actrice werd in Berlijn terecht voor deze rol beloond met een Zilveren Beer. Ben Gazzara is ook op dreef als de egocentrische regisseur, die niet veel doet om Myrtle’s neerwaartse spiraal te voorkomen, omdat het misschien nog wel goed kan uitpakken voor zijn toneelstuk. De rest van de cast is ook in vorm, al vallen zij in het niet bij Gena Rowlands fenomenale acteerprestatie. ‘Opening Night’ mag met 2 uur en 18 minuten dan een lange zit zijn, het is zonder meer een intense en indrukwekkende kijkervaring, die je niet snel zult vergeten.
Monica Meijer