Oranges Are Not the Only Fruit (1990)
Regie: Beeban Kidron | 165 minuten | drama | Acteurs: Charlotte Coleman, Geraldine McEwan, Emily Aston, Sharon Bower, Cathryn Bradshaw, Kenneth Cranham, Freda Dowie, Pam Ferris, Margery Withers, Peter Gordon, Barbara Hicks, Celia Imrie, Kate Murphy, Tania Rodrigues, Elizabeth Spriggs, Tamar Swade, David Thewlis, Sophie Thursfield, Richard Henders, Mark Aspinall
Schrijfster Jeannette Winterson bewerkte haar eigen gelijknamige roman tot een scenario voor deze prachtige serie. Ze heeft daarbij een paar effectieve veranderingen aangebracht waardoor de serie op eigen kracht de kijker weet te betoveren. De liefdevolle, droogkomische sfeer van haar boek is daarentegen bewaard gebleven. Dat dit gelukt is, is zeker ook de verdienste van de regisseur en acteurs die erin geslaagd zijn om de veiligheid en beklemming van zo’n besloten gemeenschap en de moeilijke liefde tussen de hoofdpersoon en haar moeder op een charmante manier voor het voetlicht te brengen.
Jessica is een zeer intelligent meisje dat opgroeit bij haar altijd zwijgzame adoptievader William (Peter Gordon) en haar adoptiemoeder die zielsveel van Jessica houdt, maar ook gelooft in een harde tik op zijn tijd. Haar ouders, maar vooral haar moeder, zijn zeer actief in de plaatselijke evangelische kerkgemeenschap. Jessica begeleidt hen naar kerkdiensten en bijeenkomsten en als ze ouder wordt, houdt ze ook zelf toespraken en bestuurt de ‘gloriebus’ met handig opvouwbaar houten kruis van pastoor Finch. Afgezien van de bejaarde Elsie (Margery Withers), een van de wat minder fanatieke leden, heeft ze geen enkele vriendin. Ook op school weet ze geen vriendschap te sluiten, iets wat haar moeder met opzet verhindert. De school en alles wat daarmee samenhangt is immers een broedplaats van de duivel.
Dan ontmoet Jessica Melanie (Cathryn Bradshaw). Ze haalt Melanie over om ook naar de diensten te komen en zich bij hun kerkgenootschap aan te sluiten. Maar als hun vriendschap vervolgens overgaat in liefde en ze minnaressen worden, hebben ze een probleem. Melanie zwicht al snel voor de druk hun relatie te beëindigen, maar Jessica vindt niet dat ze iets verkeerds hebben gedaan. Daarom zal met instemming en medewerking van Jessica’s moeder en het merendeel van de andere leden pastoor Finch bij haar de duivel uitdrijven en zo een einde maken aan deze onnatuurlijke liefde. Als blijkt dat Jessica ook na beëindiging van de relatie met Melanie haar seksuele voorkeur niet kan veranderen, betekent dit dat er geen plek meer voor haar is in de veilige wereld die ze altijd heeft gekend.
Ondanks de loodzware thematiek van een homoseksuele liefde in een vijandig gezinde omgeving en de onvermijdelijke sociale uitsluiting die deze tot gevolg heeft, is dit een zeer geestige serie met erg komische dialogen waardoor er voor de kijker veel te lachen valt. Heel bijzonder is hoe Jessica’s moeder wordt geportretteerd. Ze is zo streng in haar geloofsopvatting dat ze er niet voor terugschrikt Jessica aan een gruwelijke duivelsuitdrijving te (laten) onderwerpen. Tegelijkertijd doet ze net alsof er niets aan de hand is als Jess als Oxford studente en nog altijd lesbisch, haar ouderlijk huis weer bezoekt. Zonder in sentimentaliteit te vervallen laat ze haar moederliefde prevaleren boven vasthouden aan haar eigen geloof waaruit blijkt dat ook voor haar de tussenliggende periode erg pijnlijk is geweest. Erg mooi.
Het acteerwerk is fantastisch. Vooral de kleine Jessica wordt ongelooflijk goed gespeeld door Emily Aston met haar veel te letterlijke kinderlogica waarmee ze haar moeder meer dan eens in verlegenheid brengt. Geraldine McEwan vertolkt Jessica’s moeder op onvergetelijke wijze door haar niet plat als een monster, maar heel genuanceerd in al haar menselijkheid neer te zetten waardoor ze zondermeer medelijden oproept. Een prachtige, erg geestige serie.
Diana Tjin-A Cheong