Orlando Vargas (2005)
Regie: Juán Pittaluga | 78 minuten | drama | Acteurs: Aurélien Recoing, Elina Löwensohn, Rodrigo Dambrauskas, Diego Bernabe, Rosa Simonelli, Ernesto Liotti, Hector Guido, Eduardo Amaro, Juán Calvo, Jorge Bolani, William Triest, Ximena Decuadro, Daniel Rodriguez
Trage beelden van Uruguayaanse land en de Uruguayaanse lucht, zwijgzame hoofden van mannen en vrouwen die niet veel met elkaar te bepraten hebben. En als er gesproken wordt, lijken de gesprekken vooral op raadsels. Over het verschil tussen dennenbomen en palmbonen, of over wat het betekent als iemand ‘anders’ en ‘beschadigd’ is. De ‘actie’ bestaat uit een glas dat wordt fijngeknepen of per ongeluk wordt omgestoten.
‘Orlando Vargas’ is een raadselachtige, zwijgzame maar mooie film. Net als de persoon naar wie de film genoemd is. Orlando, uiterlijk een rustige en verstandige man, heeft grote zorgen. Wat voor zorgen dat zijn is niet duidelijk. Aan het begin van de film lijkt het vooral te gaan om zakelijke zorgen, maar later in de film wordt steeds meer op subtiele wijze de suggestie gewekt dat het huwelijk van Orlando en Alice op z’n minst óók een bron van zorgen is. Eigenlijk doet het er niet toe. Als kijker weet je weinig, maar in ieder geval genoeg om de spanning te voelen die onderhuids bij Orlando aanwezig is. Zijn vrouw Alice lijkt het in eerste instantie niet te willen merken, maar zoontje Tomas, al even zwijgzaam als zijn vader, ziet hoe zijn vader elke avond de leegte inkijkt met een glas whiskey in de hand.
Keerpunt is de reis van de familie naar een buitenhuis aan de kust, vlakbij de grens tussen Uruguay en Brazilië. Alice en Tomas nemen er hun intrek, samen met een huishoudelijke hulp. Orlando maakt een laatste wandeling door het dorp, heeft mysterieuze gesprekjes met de caféhouder en de plaatselijke politieagent, en verdwijnt. De dorpsbewoners, een onbekende man die Orlando altijd lijkt te volgen en Alice; allen zijn ze op zoek naar hem, maar ze kunnen elkaar niet helpen. Ondertussen wordt de wanhoop bij Alice steeds meer zichtbaar. Een wanhoop die meer gevoed lijkt te worden door schuldgevoel dan door bezorgdheid.
Wat de redenen zijn van Alices schuldgevoel, waarom Orlando in de gaten wordt gehouden en hoe het kan dat sommige dorpsbewoners al Orlando’s naam wisten: het wordt allemaal niet duidelijk. Er blijft veel te raden over in deze film. Dat maakt het kijken naar ‘Orlando Vargas’ een ware oefening van geduld. De film valt het best te genieten als je elke scène en elke dialoog gewoon maar op zichzelf laat staan, en niet al te nadrukkelijk probeert uit te zoeken hoe alles zit. Wie ‘Orlando Vargas’ gewoon maar op zich laat afkomen, heeft aan het eind een zwijgzaam maar meeslepend familieverhaal en schitterende beelden van Uruguay gezien, waarin acteurs (vooral Elina Löwensohn die Alice speelt) op onderkoelde wijze hun personages dramatische diepgang geven. Wie een spannende film met een dramatische ontknoping verwacht, zal teleurgesteld zijn over een onbegrijpelijk en misschien zelfs saai verhaal.
Daniël Brandsema