Pan (2015)

Regie: Joe Wright | 112 minuten | avontuur, familie, fantasie | Acteurs: Levi Miller, Hugh Jackman, Amanda Seyfried, Cara Delevingne, Rooney Mara, Garrett Hedlund, Nonso Anozie, Paul Kaye, Anastasia Harrold, Emerald Fennell, Julian Seager, Kathy Burke, Bronson Webb, Adeel Akhtar, Jack Lowden, Spencer Wilding, Jimmy Vee, Ruolan Zhang, Debra Leigh-Taylor, Michael Ryan, Leni Zieglmeier

Het iconische verhaal van Peter Pan is al sinds 1911 een pleidooi voor de eeuwige jeugd. Het oorspronkelijke verhaal van J.M. Barrie vertelt over oorlogskind Wendy en haar twee kleine broertjes, die met behulp van Peter Pan vanuit het gevaarlijke London naar het fantasierijke Neverland (Nooitgedachtland) weten te vluchten. Daar leren ze waardevolle lessen over de onschuld van de jeugd, de verantwoordelijkheid bij het opgroeien naar volwassenheid en het geloof in het onmogelijke. Sinds die eerste bewerking heeft het verhaal nog niet aan kracht ingeboet. Sterker nog, de afgelopen decennia is de filmkijker meermalen en met veel succes naar Neverland teruggevoerd. Met het verhaal over het ontstaan van de legende probeert ‘Pan’ aansluiting bij dit uitdijende universum te vinden.

Dat doet de film vreemd genoeg door wederom in de Tweede Wereldoorlog te beginnen. Hoe dat precies zit met de tijdscontinuïteit wordt niet duidelijk. Het verraadt dat ‘Pan’ het niet helemaal serieus neemt met het verhaal. Dat vermoeden krijgt in het vervolg van de film al snel bijval. De twaalfjarige Peter (Levi Miller), door zijn moeder als baby te vondeling gelegd, groeit op in een streng weeshuis. Onder de leiding van de cartooneske directrice wordt er een waar schrikbewind gevoerd, waarin er voor pret geen plaats is. Tegelijkertijd lijken er om de haverklap kinderen uit het weeshuis te verdwijnen. Dat cartooneske, die overdrijving, sluipt er meteen al in. Het contrast tussen de onschuld van de jeugd tegenover de boosaardigheid en zotternij van volwassen ligt er rijendik en daardoor ook behoorlijk ongenuanceerd bovenop. Het lijkt bovendien het matige acteerwerk te moeten verhullen, maar daar slaagt de film nauwelijks in.

De verdwenen kinderen blijken ontvoerd te zijn door de manschappen van piraat Blackbeard (Hugh Jackman), zodat ze in zijn mijnen aan het werk kunnen worden gezet. Daar graven ze naar feeënstof, een middel waaraan Blackbeard zijn onsterfelijkheid ontleend. Peter komt er tegen in opstand en weet met zijn onwaarschijnlijke vriend James Hook (Garrett Hedlund) aan de piraten te ontsnappen. Met de toekomstige kapitein gaat hij op zoek naar zijn moeder, die zich jaren ervoor met de feeën op een geheime schuilplaats heeft teruggetrokken. Samen kunnen ze proberen een eind te maken aan het bewind van Blackbeard.

Het verhaal staat in ‘Pan’ geheel in dienst van het beeld. De fantasierijke passages worden in de overtreffende trap gepresenteerd. Neverland is daardoor effectief een eiland van de onbegrensde mogelijkheden. Het gevolg daarvan is tevens dat vrijwel de gehele film voor een duidelijk waarneembare green screen is opgenomen. Bovendien zijn de special effects en het 3D van een matige kwaliteit, alsof ze meer dan twintig jaar geleden gemaakt zijn. Voor de meer ervaren filmkijker gaat die kunstmatigheid na verloop van tijd storend werken, doordat het de fantasievolle illusie volledig doorprikt. ‘Pan’ is bij wijlen een visueel overrompelende achtbaanrit, maar door het grootgebruik van die stilistische trucages en de inhoudelijk leegte blijft het beloofde spektakel hoofdzakelijk uit. Wat moet doorgaan voor jeugdig, is hier vooral knullig en kinds. ‘Pan’ is vooral voor de allerkleinsten geschikt.

Wouter Los

Waardering: 1.5

Bioscooprelease: 7 oktober 2015
DVD- en blu-ray-release (tevens 3D): 24 februari 2016