Paradies: Liebe (2012)

Regie: Ulrich Seidl | 120 minuten | drama | Acteurs: Margarete Tiesel, Peter Kazungu, Inge Maux, Dunja Sowinetz, Helen Brugat, Gabriel Mwarua, Carlos Mkutano

Veel vertrouwen wekt het niet. Twee Oostenrijkse regisseurs die hetzelfde jaar een film over liefde maken. Stonden die Oostenrijkers niet bekend om hun duistere mens- en wereldbeeld? Toch wist Michael Haneke, een van die twee regisseurs, de Gouden Palm te winnen in Cannes met zijn liefdesdrama ‘Amour’. Maar Ulrich Seidl, eerder verantwoordelijk voor het knetterharde drama ‘Import/Export’? Een film over liefde?

‘Liebe’ is het eerste deel van een trilogie met de enigszins onheilspellende titel ‘Paradies’. In ‘Liebe’ volgen we 50-plusser Teresa, een Rubensvrouw op vakantie in Kenia. Al snel ontdekt Teresa dat de Keniaanse strandjongens meer te verkopen hebben dan kettinkjes en kraaltjes. Voor een paar dollars extra krijg je seks. Maar Teresa wil meer dan seks, zij wil liefde.

In 120 trieste minuten beschrijft Seidl het verlies van iedere amoureuze illusie die Teresa nog koestert. Voor de Keniaanse jongens zijn de vrouwelijke toeristen niet meer dan onaantrekkelijke geldmachines op pootjes. Met charme pakken ze de vrouwen in, waarna zij hen strippen van hun kleding, geld, waardigheid en eer. De vrouwen behandelen de jongens op hun beurt als hun persoonlijk bezit, slaven die je mag uitlachen, pesten en slaan. In dat opzicht is het een typisch verhaal van de 21e eeuw: mensen zijn niet meer dan hun economische waarde in een wereld met alleen verliezers.

Seidl stort al deze treurigheid over ons uit in zijn typerende stijl. Plot en dialogen lijken afgeraffeld en rommelig, maar dat is schijn. Met iedere ontmoeting en ieder gesprek daalt Teresa verder af in haar persoonlijke hel, met als dieptepunt een expliciet gefilmd seksfeestje met vier vrouwelijke toeristen en een Keniaanse stripper. Dat de jongen moeite heeft met een erectie begrijpen wij maar al te goed. De dames niet.

Tegenover het quasirommelige scenario en het ontbreken van een score, staat de gestileerde fotografie. Strakke kaders en bedachte composities zorgen voor een klein beetje schoonheid, als tegenwicht voor het lillende oudemensenvlees en de armoe van de Keniaanse bevolking. Die stilering zorgt ook voor wat humor, met dank aan het lamlendige hotelorkest en de fitnessoefeningen in het zwembad. Dat kleine beetje relativering maakt alle naargeestigheid net iets makkelijker verteerbaar.

Met ‘Liebe’ volgt Seidl het spoor van veel Oostenrijkse collegakunstenaars, die laten zien wat overblijft als je de mens ontdoet van zijn minimale laagje beschaving. De film schrijnt en schuurt en laat je als kijker uitgewrongen achter. Daarmee doet ‘Liebe’ wat iedere arthousefilm zou moeten doen, niet geruststellen maar uitknijpen. Geen pretje, wel noodzakelijk.

Henny Wouters

Waardering: 4

Bioscooprelease: 3 januari 2013
DVD-release: 12 november 2013