Paterson (2016)

Regie: Jim Jarmusch | 115 minuten | komedie, drama | Acteurs: Adam Driver, Golshifteh Farahani, Nellie, Rizwan Manji, Dominic Liriano, Jadem Michael, Barry Shabaka Henley, Trevor Parham, Troy T. Parham, Brian McCarthy, Frank Harts, Luis Da Silva Jr., Chasten Harmon, William Jackson Harper, Method Man

Stel, je zou liefdesgeluk willen vatten in film. Zou dat kunnen? Waarschijnlijk niet zonder romantische ontwikkeling, doorgaans hoogstnoodzakelijk voor een filmregisseur. In ‘Paterson’ voltrekt zich het onvoorstelbare. Precies een week aan routines uit het leven van buschauffeur/amateurdichter Paterson uit de gelijknamige industriestad in New Jersey, krijgen we voorgeschoteld. Letterlijk dagelijkse routines zijn het – met de regelmaat van de klok: om kwart over zes opstaan, vriendin knuffelen, eenzaam ontbijten, met broodtrommel naar het werk lopen, de klaagzangen van een collega aanhoren, iedere dag dezelfde rondjes rijden, in de pauze gedichten schrijven bij de plaatselijke waterval, bij thuiskomst de scheef hangende brievenbus rechtzetten, eten met vriendin en hond uitlaten met obligaat biertje in de stamkroeg.

Het valt nauwelijks droogkomisch te noemen, hoewel het wel als zodanig ervaren kan worden door de kijker. Klinkt dit niet erg aansprekend? Het knappe aan Jim Jarmusch’ film is dat alles aan het huiselijk leven van de zwijgzame ‘everyman’ Paterson en zijn aan interieurdecoratie verslaafde, bloedmooie vriendin Laura zichtbare liefde en levenszin ademt; geluk als stilstaand water is het, onveranderlijk stilgezet door de grote klokkenmaker hierboven. Toch zindert en broeit het ook in het personage Paterson. Hij is een klankbord voor zijn omgeving – uitgangspunt bijvoorbeeld voor een subplotje over de liefde tussen twee kroegbezoekers – maar wat wil de onpeilbare Paterson eigenlijk zelf? Is hij een pathologisch somberende dichterlijke ziel of is hij ongelukkig met zijn leven?

Adam Driver levert een grote prestatie met zijn melancholische personage, maar dat doet de Iraanse Golshifteh Farahani ook met haar tomeloos levenslustige Laura. En nergens wordt het schematisch, sentimenteel of pretentieus in ‘Paterson’, omdat het echt had kunnen zijn. Dat geldt evenzeer voor de door dichter Ron Padgett speciaal voor de film geschreven poëzie, de stille soundtrack. ‘Paterson’ is een ode aan de verwondering en toont ons levensechte liefde – van een ontsnappingskunstenaar en zijn gade, die niets hoeven te worden omdat zij het allang zijn, en daardoor kunnen blijven dromen. En dat waarschijnlijk niet eens doorhebben. En als Paterson het door zou krijgen, zorgen de makers ervoor dat we het nauwelijks merken. Zo groeit een kijker mee met een personage.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 4

Bioscooprelease: 9 februari 2017
DVD-release: 6 juni 2016