Personal Shopper (2016)

Regie: Olivier Assayas | 102 minuten | drama, thriller | Acteurs: Kristen Stewart, Lars Eidinger, Sigrid Bouaziz, Anders Danielsen Lie, Ty Olwin, Hammou Graïa, Nora von Waldstätten, Benjamin Biolay, Audrey Bonnet, Pascal Rambert, Aurélia Petit

‘Personal Shopper’ is een onoplosbare puzzel. Het is een thriller zonder richting die ook die typische ongrijpbaarheid heeft van Franse cinema. Hoewel deze stijl en een gebrek aan verhalende boog ertoe leiden dat er weinig emotionele betrokkenheid mogelijk is, is het absoluut een interessante film die zeker niet zonder spanning is.

Amerikaanse twintiger Maureen Cartwright (Kristen Stewart) woont en werkt in Parijs als personal shopper voor verwende ster Kyra (Nora von Waldstätten). Overdag struint ze boetiekjes en couturerekken af, maar haar avonden vult ze met haar interesse voor het paranormale. Maureen en haar overleden tweelingbroer Lewis deelden een hartafwijking en een bovennatuurlijke gave, en voor zijn plotselinge dood sloten de twee een pact: de eerste die overlijdt geeft een teken van de andere zijde. En dus waart Maureen nachtelijk rond in de imposante oude villa waar Lewis overleed, in de hoop iets van hem te horen. Wanneer ze dan geheimzinnige berichtjes begint te ontvangen van een onbekende, begint ze zich af te vragen of deze van gene zijde komen.

Franse regisseur Olivier Assayas werkt graag met dezelfde mensen, en dat is ook zeker het geval bij de cast en crew van ‘Personal Shopper’. Voor Stewart is het de tweede samenwerking met Assayas sinds ‘Clouds of Sils Maria’ (2014), de film die haar meerdere prijzen opleverde waaronder de prestigieuze César. De regisseur schreef ‘Personal Shopper’ speciaal voor Stewart, die meteen onder de indruk was. Haar hoofdpersoon is dan ook ontzettend Stewart-esque – hoewel de actrice er in het algemeen om bekend staat haar personages min of meer hetzelfde neer te zetten. Het is een van haar grootste zwaktes dat veel van haar rollen aan elkaar hangen van telkens weer dezelfde tics en trucjes. Zo ook Maureen, die nors en antisociaal door het leven gaat, ontzettend veel knippert als ze spreekt en ook doet aan het welbekende stotteren tijdens stressvolle momenten. Voor ‘Personal Shopper’ zij het haar enigszins vergeven; de rol is haar letterlijk op het lijf geschreven. Als Maureen intrigeert ze, en Assayas blijft nooit ver bij haar vandaan met zijn camera waarmee hij elke gezichtsuitdrukking weet te vangen.

Met ‘Personal Shopper’ levert Assayas een bijzondere film af die audiovisueel aanlokkelijk is. Mooi vormgegeven shots, uitstekend gekozen kleding – niet onbelangrijk in een modebewuste film – en ook in de soundtrack worden boeiende keuzes gemaakt, waarbij snaarmuziek die beelden oproept van het hof van Louis XIV wordt afgewisseld met Marlene Dietrichs Das Hobellied. Maar wat het meest opvalt, is hoe dicht de camera bovenop Stewart blijft, op haar gezicht, op haar functioneel naakte lichaam. Het is alsof Assayas met zijn film wil uitdrukken hoezeer hij zijn nieuwe muze aanbidt. Bijkomend effect hiervan is dat Maureens toch al eenzame personage weinig mogelijkheid biedt tot het kweken van een band met de kijker; ze blijft een ongrijpbaar, mysterieus wezen, een mooi plaatje om naar te kijken maar geen uitgediepte persoonlijkheid. De magie van het schouwspel wordt dan ook onmiddellijk verbroken wanneer de spaarzame, matig geschreven dialogen zich aandienen, die Stewart bovendien weer de kans geven om zichzelf boven haar personage te verkiezen. Uiteindelijk laat dit etherische schouwspel je achter met een hoop onbeantwoorde vragen. De hoeveelheid balletjes die worden opgegooid maar nooit gevangen doen denken aan Villeneuve’s ‘Enemy’ (2013), en wellicht zit bij beide films het grootste plezier in de poging om de puzzel op te lossen die niet helemaal past.

Maaike Tol

Waardering: 3

Bioscooprelease: 26 januari 2017
DVD-release: 23 mei 2017