Pianomania (2009)

Regie: Robert Cibis, Lilian Franck | 93 minuten | muziek, documentaire

Muzikanten zijn niet de makkelijkste mensen om mee om te gaan. Zijn het niet de buitensporige eisen van een rockband over de kleur van de M&M’s in de kleedkamer, dan zijn het wel de exacte klanken die een instrument moet voortbrengen. Toegegeven: dat laatste is natuurlijk wel een geoorloofde reden om op je strepen te gaan staan als artiest. “Zoals een pianist het geluid in zijn hoofd heeft, zo moet het zijn.” Dat geluid, dat perfecte geluid, is wat Stefan Knüpfer nastreeft. De charmante Duitser heeft een zeer precies gehoor en kan razendsnel inspelen op de wensen van zijn klanten, een indrukwekkende rij wereldberoemde concertpianisten. Dat doet hij op een andere manier dan zijn collega’s, die doorgaans vertrouwen op een meetapparaat. Knüpfer gaat alleen af op zijn gehoor. In de documentaire ‘Pianomania’ volgt de kijker deze bijzondere concerttechnicus en pianostemmer op zijn queeste naar het perfecte geluid. Klinkt dat saai? Vergis je niet! ‘Pianomania’ is allesbehalve duf, maar juist een energieke en bovenal onderhoudende documentaire over muziek en ongebreidelde passie voor je werk. Daarnaast bieden filmmakers Robert Cibis en Lilian Franck de kijker een uniek tijdsdocument van ‘s werelds bekendste concertpianisten, wat ‘Pianomania’ weliswaar vooral voer voor klassieke muziekliefhebbers maakt, maar zeker niet alleen voor hen.

Zo gaat Knüpfer onder andere aan de slag voor Pierre-Laurent Aimard, die over een jaar in het Wener Concertgebouw (waar Knüpfer werkt) Bachs Die Kunst der Fuge op gaat nemen. Aimard laat zich kennen als een zeer veeleisend artiest, iemand die niet snel tevreden is. Dat maakt Knüpfer op humoristische wijze duidelijk, door te vertellen dat Aimard vaak achter een goedkeurende opmerking het woordje ‘Frage…’ (“Vraagje…”) laat vallen. Je kunt een glimlach nauwelijks onderdrukken als later blijkt dat Knüpfer hiermee de spijker op de kop heeft geslagen. De stress slaat toe wanneer de vleugel waarop Aimard eerder tot volle tevredenheid speelde, verkocht wordt. Knüpfer moet alles op alles zetten om een vervangend exemplaar te vinden, dat natuurlijk ook precies de juiste klanken moet voortbrengen. En dat is erg spannend.

Ook zien we Knüpfer als hij aan het werk is voor de jonge pianist Lang Lang, door de New York Times al aangekondigd als the hottest artist on the classical musical planet. Omdat Lang Lang er een nogal wilde speelstijl op nahoudt, moet zijn pianokruk zo stevig mogelijk zijn. Knüpfer zorgt ook dat daaraan voldaan wordt. Hilarisch zijn de fragmenten met Aleksey Igudesman en Richard Hyung-Ki Joo, twee jonge pianisten, die hun publiek een combinatie van klassieke muziek en humor voorschotelen. Dat Knüpfer zelf ook wel van een lolletje houdt, zien we wanneer hij hen helpt bij de voorbereidingen van hun show. Classic!

De passie, de toewijding, de zoektocht naar perfectie in combinatie met de mooie muziek (niet voor niets won deze film de Duitse filmprijs voor het beste geluid) maken van ‘Pianomania’ een trefzekere, fascinerende documentaire.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 6 oktober 2011
DVD-release: 16 januari 2012