Planet Earth: Microworlds – Nature’s Microworlds (2012)
Regie: Doug Hope | 470 minuten | documentaire | Met: Steve Backshall
Hoewel de aarde voor de oppervlakkige aanschouwer soms misschien een redelijk eenvormig geheel lijkt, bestaat de wereld om ons heen in werkelijkheid uit talloze verschillende microwerelden. Al deze werelden hebben hun eigen ecosystemen, gemeenschappen van planten en dieren die bruisen van het leven. Hoewel het vaak de grote, spectaculair ogende dieren zijn die de verbeelding van de mens prikkelen en uiteindelijk veruit de meeste aandacht naar zich toe trekken, kunnen de grote planten- en vleeseters feitelijk alleen maar bestaan bij de gratie van de veel grotere legers planten en kleine dieren (met name de onbezongen en vaak ook ongeliefde ongewervelde beestjes) die aan de basis van de complexe ecologische piramide staan.
‘Microworlds’ duikt diep in de harten van een aantal van de spectaculairste en soortenrijkste ecosystemen op aarde en laat zien uit welke facetten en componenten die natuurlijke microwerelden in de praktijk bestaan, welke dieren en planten er leven en hoe delicaat de balans is tussen flora en fauna, roof- en prooidieren en het klimaat en de natuurlijke omgeving. Het verdwijnen van enkele, op het eerste gezicht misschien zelfs tamelijk onbeduidend voorkomende soorten kan het delicate evenwicht binnen een bepaalde microwereld al helemaal verstoren en onherstelbare schade aan de plaatselijke natuur toebrengen. Het beste voorbeeld zijn wellicht de tropische regenwouden van Zuid-Amerika en Zuidoost-Azië. In gezonde toestand zijn het de soortenrijkste biotopen op aarde, maar na grootschalige kapactiviteiten veranderen deze weelderige wouden al snel in kale vlakten, desolaat ogende ecologische woestenijen waar amper nog leven mogelijk is. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is de bodem van een regenwoud namelijk behoorlijk arm aan nutriënten en dus vrij onvruchtbaar. Dat deze biotopen in hun oorspronkelijke toestand toch schatkamers van biodiversiteit zijn, komt doordat ze grotendeels hun eigen klimaatsysteem scheppen en gekenmerkt worden door een enorme diversiteit aan relaties en onderlinge samenwerkingsverbanden tussen diverse soorten. Bovendien wordt vrijwel alles wat sterft (dode dieren, afgestorven planten en bladeren, dood en rottend hout) in een gezond tropisch oerwoud razendsnel omgezet in organisch materiaal dat het bos voedt.
De reikwijdte van ‘Microworlds’ is behoorlijk groot. De documentaire is een fraaie virtuele wereldreis die de kijker onder meer meeneemt naar aansprekende gebieden als de Tanzaniaanse Serengeti, de Botswaanse Okavangodelta, de Galápagoseilanden, de Noordelijke IJszee, de weelderige wouden van het Amazonebekken, de wildernis van Yellowstone, de kleurrijke onderwaterwereld van het Great Barrier Reef, de Schotse Hooglanden, de snikhete Namibwoestijn, de nevelige, geheimzinnige West-Canadese kustwouden en de onherbergzame binnenlanden van Australië. De serie heeft zowel oog voor de klimatologische en geologische als de biologische factoren die elk ecosysteem vormgeven. Zo wordt de Okavangodelta, de grootste binnendelta ter wereld, gevoed door regenwater uit de Angolese bergen dat uiteindelijk uitkomt in Botswana, maar spelen ook (water)planten en nijlpaarden een belangrijke rol als natuurlijke architecten van dit unieke en complexe netwerk van graslanden, papyruseilandjes en waterwegen. De combinatie van toegankelijke wetenschap, inhoudelijke diversiteit en fraai beeldmateriaal zorgt er op uiterst adequate wijze voor dat ‘Microworlds’ geen moment verveelt.
‘Microworlds’ is een fraaie serie die zeker niet misstaat in de toch al bepaald niet armzalige natuurhistorische catalogus van de franchise BBC Earth. Verplichte kost voor alle liefhebbers van de betere natuurfilm.
Frank Heinen
‘Planet Earth: Microworlds’ verschijnt vrijdag 7 maart 2014 op DVD en blu-ray.