Prénom Carmen – First Name: Carmen (1983)

Regie: Jean-Luc Godard | 50 minuten | drama, romantiek, misdaad | Acteurs: Maruschka Detmers, Jacques Bonnaffé, Myriem Roussel, Christophe Odent, Pierre-Alain Chapuis, Bertrand Liebert, Alain Bastien-Thiry, Hippolyte Girardot, Odile Roire, Valérie Dréville, Christine Pignet, Jean-Michel Denis, Jacques Villeret

De films van de Franse regisseur Jean-Luc Godard staan niet te boek als de meest toegankelijke films. Zo zal menigeen teleurgesteld en vol vragen blijven na het zien van zijn produkties, die veelal bestaan uit meerdere lagen. Wars van alle regels van filmmaken gaat Jean-Luc Godard aan de slag. Hij laat met zijn films dan ook veel ruimte voor interpretatie en discussie. In ‘Prénom Carmen’ is het niet anders. Door vele critici gezien als één van zijn meest toegankelijke films, desalniettemin is Godards versie van Prosper Merimee’s “Carmen” niet eenvoudig te bevatten. De film bestaat uit een aantal verhaallijnen, die nauw met elkaar verbonden zijn.

Op de eerste plaats het verhaal rondom de aan lager wal geraakte regisseur, Jean Godard (een amusante rol van Godard zelf): hij simuleert allerlei kwalen om maar niet de twijfel aan zijn eigen kunnen onder ogen te zien. Vervolgens is daar het verhaal van Carmen (Maruschka Detmers), die met een bende terroristen een bankoverval pleegt en de bewakingsmedewerker Joseph verleidt met haar verschijning. Tenslotte voert Godard het string quartet dat muziek van Beethoven oefent op. De verhalen worden door elkaar heen getoond, waarbij het laatste verhaal heel belangrijk is voor de toon van de film. De intensiteit en muzikale compositie correspondeert met de scènes of de personages uit de verhalen en zorgt voor de verbindingen hiertussen. Claire, een van de muzikanten uit het string quartet, blijkt liefdesverdriet te hebben om Joseph, één van de twee hoofdpersonages uit de tweede verhaallijn.

Hier gaat het vooral om de bizarre relatie tussen Carmen en Joseph. Het is een relatie die bestaat uit elkaar aantrekken en afwijzen en daardoor ook gedoemd is te mislukken. Het betekent dan ook de uiteindelijke ondergang van Joseph. In de verhaallijn van Jean Godard is niet alleen wat betreft de naam van de personage autobiografisch maar toont ook de twijfels, die Godard zelf had over het maken van films. De acteerstijl van Jean-Luc Godard lijkt overigens veel op die van Woody Allen. In de filmstijl van ‘Prénom Carmen’ zien we weinig afwijkingen ten opzichte van de gebruikelijke Godardiaanse elementen. Afwijkende frames, felle heldere kleuren, surrealistische scènes en metaforen: het is allemaal aanwezig. Met het geluid wordt ook gespeeld, zo worden sommige dialogen zonder geluid in beeld gebracht. Alhoewel het vreemd oogt, ondervind je hier als kijker geen hinder van. ‘Prénom Carmen’ is een film voor de echte liefhebber. Het is niet de beste film van Godard, maar is zeker het aanzien waard.

Lodi Meijer