Rasputin – Grigoriy R. (2014)

Regie: Igor Zaytsev | 380 minuten | drama, geschiedenis | Acteurs: Vladimir Mashkov, Ekaterina Klimova, Andrey Smolyakov, Ingeborga Dapkunaite, Vitaliy Kishchenko, Vladimir Yumatov, Valentin Bukin

Hij staat wel bekend als het grootste mysterie uit de Russische geschiedenis: Grigori Raspoetin, de ‘bezeten monnik’ die als gebedsgenezer de Russische keizerlijke familie lange tijd in zijn greep had. Een nog groter mysterie is echter Raspoetins dood. In 1909 wordt de gebedsgenezer en mysticus uitgenodigd aan het hof van tsaar Nicolaas II. De tsaar vraag Raspoetin of hij zijn doodzieke, aan hemofilie lijdende zoontje kan genezen. Wanneer de jongen inderdaad wonderwel opknapt, wordt Raspoetin een huisvriend en vaste adviseur van de Romanovs. Vooral de tsarina Alexandra Fjodornova beschouwt Raspoetin als de redder van haar zoon en bouwt een innige band met de gebedsgenezer op.

Het duurt dan ook niet lang voordat de mysticus de keizerlijke familie helemaal in zijn greep heeft. Daardoor maakt Raspoetin machtige vijanden, zowel binnen de orthodoxe kerk als de politiek. Heeft de ‘bezeten monnik’ te veel macht? Op 29 december 1916, vlak voordat de Russische Revolutie als een storm over het land raast, wordt Raspoetin dan ook vermoord. Maar wie doodde hem? En waarom? De onderzoeker Heinrich Svitter wordt door de regering aangesteld om de moord op de beroemde mysticus op te lossen. Hij bijt zich als een terriër in de zaak vast en ontdekt een duistere samenzwering…

Als er een persoon is uit de uiterst rijke canon van de Russische geschiedenis die zich leent voor een episch en dramatisch epos, is het wel de geheimzinnige mysticus, gebedsgenezer en keizerlijk adviseur Grigori Raspoetin. ‘Rasputin’ is een historisch drama van Russische makelij dat uitgebracht is als miniserie en zich focust op het leven van de beruchte mysticus. De film begint met het vroege leven van Raspoetin op het afgelegen platteland van Rusland en beschrijft vervolgens zijn omzwervingen door het immense land en zijn tijd aan het hof van de tsaar. Regisseur Igor Zaytsev werkt vervolgens knap toe naar de uiteindelijke climax, de hoogstwaarschijnlijk door monarchisten beraamde en uitgevoerde moord op de invloedrijke gebedsgenezer.

‘Rasputin’ slaagt er uitstekend in om de vele, op het eerste oog vaak tegenstrijdige gezichten van de hoofdpersoon te tonen en een gemêleerd beeld van een veelzijdig man te schetsen. Want hoewel Raspoetin later in zijn leven vooral bekendstond als een spirituele figuur met vermeende bovennatuurlijke gaven, genoot hij in zijn geboortedorp ook de reputatie van een notoire dronkaard die er zeker in zijn wat jongere jaren een nogal losbandige levensstijl op nahield. ‘Rasputin’ is historisch behoorlijk accuraat en weet het persoonlijke levensverhaal van de hoofdpersoon te verbinden met de bredere context, namelijk de politieke omwenteling die in de laatste levensjaren van Raspoetin gestalte begon te krijgen en Rusland ingrijpend zou veranderen. Vladimir Mashkov kruipt overtuigend in de huid van Raspoetin, terwijl het merendeel van de overige castleden ook redelijk tot goed presteert. Soms is ‘Rasputin’ wat wijdlopig en traag, maar de meer dramatische en gewelddadige scènes zijn rauw, emotioneel en confronterend genoeg om de film toch de broodnodige jus te geven.

Voor de liefhebber van historische drama’s is ‘Rasputin’ zeker de moeite waard, want het is een degelijk gemaakte film over een even charismatische als geheimzinnige figuur en een mooie tijdschets van een uiterst roerige periode uit de Russische geschiedenis.

Frank Heinen

Waardering: 3.5

DVD- en blu-ray-release: 28 augustus 2015