Rats (2003)

Regie: Tibor Takács | 88 minuten | science fiction, horror, thriller | Acteurs: Sara Downing, Bailey Chase, Michael Zelniker, Michael Hagerty, Denise Dowse, Sean Cullen, Ron Perlman, Amy Parks, Tarri Markell, Patrick Dreikauss, Eileen Grubba, Desislava Tenekedjieva, John Paul Young

In diverse griezelfilms is het gevaar afkomstig van diverse diersoorten: haaien, vogels, spinnen, ‘ killer bees’…. In deze film, ook bekend onder de titel ‘Killer rats’, is het afkomstig van ratten. Deze ratten wonen in de verlaten kelders van het Brookdale Instituut en hebben het voorzien op de patiënten, diverse bezoekers en het verplegend personeel.

De dreiging in deze film dient zich snel en direct aan. Binnen vijf minuten zijn dan ook de eerste twee doden gevallen. Wanneer een van de slachtoffers door een opening in een muur wordt getrokken is het direct duidelijk dat het gevaar afkomstig moet zijn van een uit de kluiten gewassen exemplaar van….. welke diersoort dan ook. Wanneer er vlak daarna een glimp wordt opgevangen van een reuzenrat, er in meerdere kamers in de inrichting ratten rondlopen en er een wegglippende rattenstaart van buitensporige omvang in beeld wordt gebracht, weet de kijker wat hij kan verwachten: aanvallen door ratten die het voorzien hebben op menselijke slachtoffers. Ook bij hun verdere aanvallen laten de ratten niet veel tijd verloren gaan. Ze gaan snel en direct op hun slachtoffer af waarbij met name de klauwen en tanden van de grotere exemplaren voor de nodige bloederige scènes zorgen. Griezeltaferelen zijn er dan ook genoeg: een rat die een mensenhoofd voortsleept, een rat die vingers van een mensenhand afbijt, ratten die verscheidene slachtoffers bespringen en verscheuren …qua bloeddorst schieten de ratten niet tekort en laten ze diverse personen binnen de inrichting de nodige benauwde momenten beleven…

De claustrofobische sfeer komt duidelijk tot uiting: om de patiënten die geen zin hebben in een verdere psychiatrische behandeling het vluchten te beletten, zijn de gangen van de instelling her en der voorzien van afgesloten hekwerken en isoleercellen. Hierdoor moeten nu alleen wel diverse personen zich in allerlei bochten wringen en gebruik maken van de meest onmogelijke routes om aan de ratten te kunnen ontsnappen, voor zover dit tenminste mogelijk is….Het claustrofobische aspect komt ook naar voren wanneer de journaliste wil stoppen met haar undercover-actie. Als gevolg van gerechtelijke bepalingen kan ze echter niet zomaar uit de inrichting vertrekken en wordt ze zelfs opgesloten in een isoleercel, waardoor de ratten in de gelegenheid worden gesteld hun klauwen ook naar haar uit te strekken…

Een teleurstelling in deze film echter is de uitbeelding van de ratten zelf. Veel van de ratten met normale grootte lopen her en der slechts naast of over hun dode of nog levende slachtoffers heen, maar er blijkt uit hun handelingen geen bijzondere doelgerichtheid. Ze lijken slechts op en rond hun slachtoffers te zijn neergezet om de griezel door middel van hun aantal te vergroten. Het zijn voornamelijk de onnatuurlijk grote ratten die de doelbewuste aanvallen voor hun rekening nemen. Helaas, de speciale effecten-afdeling is ernstig tekortgeschoten: de grotere ratten en de overige ratten van normale grootte die wel doelgericht tot de aanval overgaan, komen over als exemplaren uit een mislukte computeranimatiefilm of lijken bij tijd en wijle zelfs uit een gewone tekenfilm weggewandeld te zijn. Vooral de hondsgrote rattenleider wordt lachwekkend slecht weergegeven. Er zijn in de loop der jaren genoeg films uitgebracht waarin het juist de opzet is dat animatiefiguren diverse rollen vervullen naast menselijke acteurs, maar wanneer dit in een serieus bedoelde griezelfilm ook zo overkomt, zal dit de gemiddelde kijker toch wel de wenkbrauwen doen fronsen. Het niet bepaald natuurgetrouwe uiterlijk van de aanvallende en grotere ratten en de onnatuurlijkheid van hun bewegingen doen afbreuk aan hun dreiging. Ook de actie in de film heeft er aldus onder te lijden omdat direct overduidelijk is dat de aanvallende ratten later aan de filmbeelden toegevoegd zijn. Wanneer dit op degelijke wijze was gebeurd, had dit geen enkel probleem hoeven te zijn, maar in deze film is hun aanwezigheid zo overduidelijk nep dat het de vraag is in hoeverre de actiescène ‘s met de ratten nog serieus genomen kunnen worden…

Het verhaal zelf kent ook de nodige gebruikelijke tekortkomingen. De verdwijning van de door de ratten gedode patiënten wordt door het verplegend personeel nergens gemeld uit angst voor sluiting van de inrichting. Het is echter wel vreemd dat er geen bezoek komt voor de patiënten die verdwenen zijn of dat hun familie geen navraag over hen doet. Ook de verdwijning van de twee ongediertebestrijders die door de ratten gedood zijn, levert geen enkele navraag op in de inrichting, hoewel directe navraag over hen nog meer voor de hand ligt dan navraag over de verdwenen patiënten. Met betrekking tot de ratten zelf komen er ook de nodige eigenaardigheden voor: het is nogal vreemd dat de werknemer die door een van de ratten is gebeten, telepathisch met hen kan communiceren. Het is ook wel vrij uitzonderlijk dat ratten fysiek kunnen groeien dankzij hun telepathische communicatie met deze persoon. Waardoor kan de patiënt die door de ratten gebeten is zich wel aan de telepathische invloed van de ratten onttrekken terwijl de gebeten werknemer niet eens meer over een vrije wil lijkt te beschikken? Waardoor hebben alle ratten rode ogen? En waarom krijgt iemand die door een van hen is gebeten dit ook? Ook blijken de ratten dwars door de cementen vloeren en muren van een isoleercel heen te kunnen komen. De in het verleden op de ratten uitgevoerde experimenten moeten blijkbaar wel erg veel onverklaarbaars verklaren…en dan nog blijven er de nodige vraagtekens over…

Een zwakke tot matige griezelfilm. De speciale effecten zijn onvoldoende tot slecht uitgevoerd en kunnen met de overige minpunten in het verhaal de afknappers voor deze film vormen. Het is aan de kijker ter beoordeling om dit door de vingers te zien of niet. De kijker die dit wel wil doen, kan even aardig griezelen. Degenen die hogere eisen stellen aan speciale effecten en zich ook storen aan de overige tekortkomingen kunnen deze film beter links laten liggen.

Frans Buitendijk