Reality (2012)

Regie: Matteo Garrone | 110 minuten | drama, komedie | Acteurs: Aniello Arena, Loredana Simioli, Nando Paone, Nello Iorio, Nunzia Schiano, Rosaria D’Urso, Giuseppina Cervizzi, Claudia Gerini, Raffaele Ferrante, Paola Minaccioni, Ciro Petrone, Salvatore Misticone, Vincenzo Riccio, Martina Graziuso

Matteo Garrone maakte furore met zijn film ‘Gomorra’, waarin hij op compromisloze wijze de hedendaagse Italiaanse maffiawereld toonde. De film leverde hem internationale bekendheid en een indrukwekkende hoeveelheid prijzen op. Met opvolger ‘Reality’ won hij wederom de Grand Prix op het filmfestival van Cannes en schaart zich daarmee onder collega’s als Andrei Tarkovsky, Nuri Bilge Ceylan en Bruno Dumont, die de prestigieuze prijs ook meer dan eens mochten ontvangen.

Luciano is een vishandelaar in Napels. Dat levert niet genoeg geld op om zijn gezin te onderhouden, dus voert hij er nog een schimmige handel in keukenapparatuur naast. Als ‘Reality’ opent zien we dat Luciano dol is op zich verkleden en optreden: op een bruiloft verkleedt hij zich als travestiet om zijn familieleden te amuseren. Op een dag zijn er in een winkelcentrum audities voor de Italiaanse versie van reality tv-show Big Brother (Grande Fratello). Hoewel Luciano in eerste instantie de boot afhoudt, wil hij zijn kinderen toch niet teleurstellen en regelt hij een auditie. Het duurt niet lang of hij mag zich melden bij de programmamakers in Rome’s Cinecittà. Omdat Luciano overtuigd is dat hij een geweldige indruk heeft gemaakt is hij zeker van zijn plek in het Big Brotherhuis. Maar dat allesbepalende telefoontje laat wel erg lang op zich wachten…

Naarmate het verhaal vordert, zien we Luciano steeds verder afglijden in zijn waandenkbeelden: hij gelooft dat iedereen die hij niet kent op hem af is gestuurd om hem in de gaten te houden. Zijn paranoïde houding zorgt ervoor dat hij verregaande beslissingen neemt: zo verkoopt hij zijn viskraam, omdat hij die niet meer kan verkopen als hij eenmaal in het huis zit, maar daarmee gooit hij wel zijn enige financiële zekerheid overboord. De illegale handel in keukenrobots komt ook op zijn gat te liggen omdat Luciano bang is dat de belastingdienst er achter is gekomen. En zo verwijdert Luciano zich steeds verder van de mensen die hem liefhebben.

Luciano’s ideeën worden veelal gevoed door zijn – al dan niet toevallige – ontmoetingen met een vorige Big Brother-winnaar, Enzo. Dankzij zijn deelname aan het programma is hij in een klap beroemd geworden. Hij verdient bakken met geld door alleen maar ergens op te komen draven. Zijn motto “Never give up” lijkt Luciano meer dan eens over de grens te trekken. Wat Garrone hiermee duidelijk maakt is dat roem tegenwoordig gelijk staat aan religie, Luciano ziet zich gesterkt in zijn fantasiewereld door holle uitspraken van iemand die gewoon geluk heeft gehad, zoals een ander zich laat inspireren of zelfs leiden door zijn of haar godsdienst.

‘Reality’ kenmerkt zich door een prachtige cameravoering en goed gevonden tegenstellingen, zoals het Fellini’esque openingsshot waarin een helicopterview van Napels langzaam inzoomt op een sprookjesbruiloft en het al even zo imponerende eindshot (dat bijna als negatief beeld daarvan gezien kan worden). Ook de glitter en glamour van de bruiloften en de groezelige huizen waarin de Napolitanen wonen staan haaks op elkaar. De sociale kritiek die Garrone in zijn film geeft is veel breder dan alleen op het fenomeen reality-tv; feitelijk stelt hij dat de hele showbizz maar een luchtbel is. Dat weet de kijker natuurlijk allang, maar toch weet ‘Reality’ te boeien. Niet in de laatste plaats is hoofdrolspeler Aniello Arena daar verantwoordelijk voor, die de gestage afdaling in waanzin van zijn karakter geloofwaardig op het scherm tovert. Hij krijgt uitstekend tegenspel van actrice Loredana Simioli, die als Luciano’s echtgenote Maria zo ongeveer als enige in de familie nog met beide benen op de grond staat en lijdzaam moet toezien hoe haar man zijn grip op de realiteit kwijtraakt.

Het is jammer dat het tweede deel van de film zich wat voort sleept. Je kunt dan het einde wel raden en het duurt te lang voor we op dat punt zijn aanbeland. Toch heeft Garrone met ‘Reality’ een fijne satirische tragikomedie gemaakt, die vooral op het visuele vlak imponeert.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 7 februari 2013
DVD-release: 21 mei 2013