Rebels (2015)

Regie: Kari Anne Moe | 91 minuten | documentaire

De Noorse documentaire ‘Rebels’ gaat over een groep jongeren die die benaming eigenlijk niet meer verdient. De wilde haren zijn verdwenen, ze hebben hun problemen onderkend en hebben besloten nu aan hun toekomst te gaan werken. Daarom hebben deze schoolverlaters zich aangemeld bij het Rebelproject, waarbij ze een intensief traject moeten volgen om hun positieve kanten te leren kennen en te benadrukken. Ze krijgen les in solliciteren, wat al begint met ‘hoe geef je een goede handdruk’ en ‘weet hoe laat het is’, want werkgevers houden immers van punctualiteit. De begeleiders zijn streng, soms keihard, ze verwachten respect, maar zien in elk van de cursisten iets goeds en weten zo het beste uit de twintigers te halen.

Kari Anne Moe observeert de verwikkelingen in klaslokaal in ‘Rebels’ als de bekende fly-on-the-wall. Niemand van de gefilmde personen geeft blijk zich van de camera bewust te zijn, terwijl de gebeurtenissen erg intiem en confronterend zijn. De meeste fragmenten spelen zich af in het gebouw van het Rebel project, heel soms gaan we mee naar buiten. De cursisten krijgen al snel onderling een band, en de ongeïnteresseerde houding die een aantal van hen aan het begin van de cursus (en de documentaire) heeft, verdwijnt al snel. Het moet dan ook gezegd worden dat de coaches uitstekend werk verrichten. Ze weten altijd precies het juiste te zeggen om een cursist te motiveren.

‘Rebels’ focust op een paar van de jongeren – de een krijgt wat meer aandacht dan de ander: jonge moeder Maylen bijvoorbeeld, die beweert de afgelopen jaren niets gedaan te hebben – behalve dan een kind krijgen en opvoeden, de drugs- en alcoholverslaafde Jakob, die zo blij is met de zoveelste kans die hij heeft gekregen dat hij vastbesloten is te gaan slagen. De op school gepeste Kelly is erg onzeker en kampt met een laag zelfbeeld, maar bloeit wel op door de vriendschap met een mede-cursiste.

Hoofdpersoon is de 25-jarige Jan Olav Sawyer. Hij is net vrijgelaten uit de gevangenis, heeft een dochtertje voor wie hij alles wil doen en droomt van beroemd worden. Niet makkelijk voor een jongen die al vanaf zijn dertiende drugs dealt en nog steeds niet kan lezen. “Maar wat doe je dan als je een brief van de politie krijgt?” vraagt een van de coaches. “Ja, die kan ik natuurlijk niet lezen, ik scan snel of ik een boete moet betalen of nog een paar dagen moet zitten.” En zo worstelt Jan Olav verder. Zijn halfgesloten ogen lijken op drugsgebruik te duiden, en de coaches vragen hem een urinetest te doen. Achteraf gezien is dat het moment waarop de charismatische jongeman het besluit neemt om toch zijn eigen weg te gaan. Wat de boodschap van ‘Rebels’ is, is iets dat al vaker geroepen wordt in onderwijsland: richt je minder op prestaties, maar richt je op de leerling, geef ze aandacht en gééf om ze. Het meeslepende, aandoenlijke en soms ook geestige ‘Rebels’ is daarmee een noodzakelijke film die zijn actualiteit niet snel zal verliezen.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 19 mei 2016