Requiem for a Dream (2000)

Regie: Darren Aronofsky | 102 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Ellen Burstyn, Jared Leto, Jennifer Connelly, Marlon Wayans, Christopher McDonald, Louise Lasser, Marcia Jean Kurtz, Janet Sarno, Suzanne Shephard, Joanne Gordon, Charlotte Aronofsky, Mark Margolis, Michael Kaycheck, Jack O’Connell, Chas Mastin

Iedereen die ook maar een aflevering van de tv-serie “Lost” heeft gezien zal op de hoogte zijn van de paranoïde sfeer die regisseur Darren Aronofsky op weet te wekken. In “Lost” gebruikt hij die paranoia een stuk minder expliciet dan in zijn twee succesvolle speelfilms: het stijlvolle ‘Pi’ (1998) en het intense ‘Requiem for a Dream’ (2000). Kenmerkend voor deze films is de spectaculaire montage en de naargeestige en opzwepende muziek van Clint Mansell, bij ‘Requiem for a Dream’ uitgevoerd door het Kronos Quartet.

In ‘Requiem for a Dream’ heeft Aronofsky de complete trukendoos opengetrokken: splitscreen, versnelde beelden, vertraagde beelden, jump-cuts, herhalingen (steeds maar weer die pupil die groter wordt en steeds maar weer de afslankpillen die Sara slikt in beeld), afwisselend kleurgebruik en groothoeklenzen, niets is hem te gek. Terwijl de gemiddelde film genoeg heeft aan 600 tot 700 cuts, worden er in ‘Requiem for a Dream’ wel 2000 cuts gemaakt. Met al deze middelen weet Aronofsky een ultiem vervreemdend effect op te roepen, wat tot een climax komt in de scène dat de arme uitgehongerde Sara Goldfarb hallucineert dat de complete tv-show haar kamer is binnengekomen. Feed me Sara, feed me Sara, wordt er geroepen, en je hebt het idee dat je aan het kijken bent naar een vreselijke nachtmerrie. Dat heb je trouwens het gehele tweede gedeelte van de film, als het voor alle personages vreselijk uit de hand loopt en al hun dromen verder weg lijken dan ooit. Naarmate het einde nadert is de film bijna niet meer om aan te zien, zo allesoverheersend is de ellende en zo panisch zijn de muziek en de montage. Maar daar ligt de kracht van Aronofsky: al toont hij je het afgrijselijkste wat je ooit hebt gezien, hij maakt het tegelijkertijd zo fascinerend dat je wel moet kijken.

Het enige probleem met ‘Requiem for a Dream’ is dat het tracht alle vier de hoofdpersonages een droom en een achtergrond te geven. Omdat het verhaal van Sara Goldfarb zo intens is weergegeven en Ellen Burstyn haar rol zo indringend neerzet, vallen de andere verhaallijnen hierbij in het niet. De andere acteurs doen hun best en het verhaal van Harry en Marion is ook zeker nog erg interessant, maar met name het verhaal van Tyrone (Marlon Wayan) komt onnodig over. Het zogenaamde excuus-neger effect. Uiteindelijk is wat met Tyrone gebeurt een stuk minder heftig dan wat de andere personages overkomt en zijn achtergrond als gelukkig klein jongetje bij mama op schoot komt wat geforceerd over. Maar dit is slechts een kleine valse noot binnen een overweldigend werk.

‘Requiem for a Dream’ laat zien hoe vernietigend verslaving kan zijn, zonder ook maar een moment belerend te zijn. De film is zowel droevig als walgelijk en de muziek speelt daar perfect op in. ‘Requiem for a Dream’ is indrukwekkend, niet het soort film dat je zomaar even naast je neerlegt, maar het soort film dat je nooit meer loslaat. Een nare film, en ongetwijfeld één van de mooiste die ooit is gemaakt.

Emy Koopman

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 13 september 2001