Room (2015)

Regie: Lenny Abrahamson | 118 minuten | drama | Acteurs: Brie Larson, Jacob Tremblay, Sean Bridgers, Wendy Crewson, Sandy McMaster, Matt Gordon, Amanda Brugel, Joe Pingue, Joan Allen, Zarrin Darnell-Martin, Cas Anvar, William H. Macy, Jee-Yun Lee, Randal Edwards, Justin Mader, Ola Sturik, Rodrigo Fernandez-Stoll, Rory O’Shea, Tom McCamus, Kate Drummond, Jack Fulton

In 2008 ging er een schokgolf de wereld over, toen bekend werd dat de Oostenrijker Josef Fritzl zijn dochter Elisabeth maar liefst 24 jaar lang had opgesloten in een geheime kelder, die hij speciaal voor dat doel had gebouwd. Al sinds haar elfde werd Elisabeth door haar vader misbruikt, en sinds haar achttiende werd ze gevangen gehouden. Fritzl verwekte zeven kinderen bij zijn dochter, waarvan er drie in de kelder opgroeiden (één kind overleed kort na de geboorte; drie anderen werden opgevoed door Fritzl en zijn nietsvermoedende echtgenote, die hem geloofde toen hij beweerden dat het vondelingetjes waren. De Iers-Canadese schrijfster Emma Donoghue was enorm geraakt door het verhaal, en dan met name over het jongste kind dat Fritzl bij zijn dochter had verwekt, de ten tijde van zijn bevrijding pas vijfjarige Felix. De gebeurtenissen in Oostenrijk inspireerde haar tot het schrijven van haar boek ‘Room’, dat in 2010 verscheen. De roman wist zowel pers als publiek te boeien, belandde onder meer op de Man Booker Prize Shortlist en sleepte diverse prijzen in de wacht. Vijf jaar later is er de verfilming door de Ierse regisseur Lenny Abrahamson, die in 2014 verraste met de eigenzinnige muzikale film ‘Frank’. Heel verstandig werd Donoghue gevraagd haar eigen boek tot een filmscenario te verwerken; wie anders dan zij is in staat de essentiële elementen van haar verhaal te vertalen naar het witte doek.

In het openingsshot zien we een bekraste muur, een smoezelige gootsteen en kijken we door een dakraam de wijde wereld in. “Ga nou maar weer slapen”, wordt er gefluisterd. Welkom in Kamer, een ruimte van hooguit vijftien bij vijftien waar de jonge Jack (overweldigend debuut van Jacob Tremblay) met zijn moeder ‘Ma’ (indrukwekkende Brie Larson) leeft. ‘Ma’ heet eigenlijk Joy Newsome en zij werd zeven jaar geleden ontvoerd en opgesloten. Voor haar is deze kamer een gevangenis, maar voor haar zoontje van vijf is het de enige wereld die hij kent. Zijn moeder doet zijn uiterste best om haar zoon een zo normaal mogelijke jeugd te geven. Ze zingt slaapliedjes voor hem en vertelt verhalen over ‘Alice in Wonderland’, waar hij vervolgens over fantaseert. Buiten de kamer bestaat er in Jacks wereld niets. Ja, ‘het heelal, dan de tv-planeten en dan de hemel’. Ma leert hem lezen, maakt bescheiden maaltijden klaar, wast hem en flanst voor zijn vijfde verjaardag zelfs een verjaardagstaart in elkaar. ’s Avonds kruipt Jack in de knusse kast die hij als bed gebruikt en slaapt, terwijl zijn moeder haar ontvoerder, die ze ‘Old Nick’ (Sean Bridgers) noemen en die hen van levensmiddelen voorziet, van dienst moet zijn in bed. Nu Jack vijf is, vindt Ma hem oud genoeg om hem te informeren over de wereld buiten Kamer; het huis van opa en oma tussen de bomen, de veilige plek uit haar jeugd waar ze naar terug verlangt. Jack gelooft er niks van dat er meer is buiten de wereld die hij kent, maar Ma is vastberaden te ontsnappen aan haar ontvoerder. Zelfs als dat betekent dat ze voor het eerst gescheiden raakt van haar kind.

‘Room’ (2015) is weliswaar geïnspireerd door de waargebeurde verhalen van onder anderen Elisabeth Fritzl en Natascha Kampusch, en kent zeker beklemmende spanningselementen, de ontvoering en opsluiting is voor wie goed kijkt eigenlijk van ondergeschikt belang. Veel meer dan een thriller is dit namelijk een hartverscheurend drama over de kracht van moederliefde en de veerkracht van een kind waar van gehouden wordt, en over diens mogelijkheden om licht te vinden in de meest duistere krochten van de volwassen wereld. We zullen niet te veel over de plot onthullen, maar ‘Room’ kent halverwege een dramatische wending, die het verhaal in een ander perspectief zet. Een centraal thema is de onschuld van kinderen, als contrast met de ‘grote, boze buitenwereld’. Het is bijzonder knap hoe cameraman Danny Cohen ons de kamer laat zien zoals Jack deze ziet: de spoelbak is een oceaan waar papieren bootjes in drijven en onder zijn bed zijn grotten waar een door hem zelf met eierschalen gefabriceerde slang woont. Zijn levendige fantasie is voor zijn moeder een houvast naar haar eigen onbezonnen jeugdjaren (ze was pas zeventien en zelf nog een kind toen ze ontvoerd werd) en ze wil haar zoon kosten wat het kost beschermen tegen het geweld dat haar zelf zo getekend heeft.

Het sterke acteerwerk is een van de grote krachten van ‘Room’. Brie Larson won de Oscar voor beste actrice voor deze rol; een prijs die ze absoluut verdiend heeft. Als een ware leeuwin waakt ze over haar jong. Enerzijds is er de tederheid, anderzijds is ze bereid tot de ultieme daad van liefde: loslaten. In haar ogen lees je welke tol zeven jaren van opsluiting, vernedering en verslagenheid hebben geëist, maar tegelijkertijd lees je er haar vastberadenheid in om haar kind te beschermen, om ervoor te zorgen dat hij een beter leven heeft dan zij. Een overtuigende interactie tussen Larson en Tremblay, een veelbelovende kindacteur die eigenlijk ook wel een Oscarnominatie verdiend had, is essentieel en het tweetal heeft een dusdanige natuurlijke chemie dat je bijna gelooft dat Larson écht de moeder van Tremblay is. Ook in de bijrollen wordt uitstekend werk geleverd, onder meer door Joan Allen en William H. Macy. Camerawerk, score en aankleding zijn eveneens dik in orde. Van een verfilming van twee uur mag je niet verwachten dat die even meeslepend is als een boek van 340 pagina’s, simpelweg omdat er minder tijd is om het verhaal te vertellen, maar ‘Room’ komt aardig in de buurt. Wie zelf moeder is, zal zich zeker kunnen identificeren met Ma en haar keuzes als geen ander begrijpen. ‘Room’ grijpt je bij de keel, om niet meer los te laten: dit is een krachtig, hartverscheurend en aangrijpend drama dat je bijblijft. En niet in de laatste plaats om de verpletterende performances van Brie Larson en Jacob Tremblay!

Patricia Smagge

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 3 maart 2016
DVD- en blu-ray-release: 6 juli 2016