Rosetta (1999)

Regie: Jean-Pierre Dardenne, Luc Dardenne | 95 minuten | drama | Acteurs: Émilie Dequenne, Fabrizio Rongione, Anne Yernaux, Olivier Gourmet, Bernard Marbaix, Frédéric Bodson, Florian Delain, Christiane Dorval, Mireille Bailly, Thomas Gollas, Leon Michaux, Victor Marit, Colette Regibeau, Claire Tefnin, Sophie Leboutte

De vijftienjarige Rosetta heeft in haar verpauperde bestaan maar één duidelijk doel voor ogen: zij wil overleven en is bereid daar alles voor te doen. ‘Rosetta’ is een film die je bij de strot grijpt. Rosetta straalt, terwijl zij nog zo jong is, een ongelooflijke kracht uit en een sociale agressie die uit overlevingsdrang voortvloeit. Haar motto is: het doel heiligt de middelen!

De film moet het niet hebben van een makkelijke verhaallijn, spitsvondige dialogen of een lekkere soundtrack. De verhaallijn is geheel ondergeschikt aan de gebeurtenissen die behoren bij de dagelijkse overlevingsstrijd in een gevecht om een karig inkomen en het boven water houden van haarzelf en haar moeder. Die strijd wordt aangrijpend in beeld gebracht. We zien hoe Rosetta met haar moeder in een oude en smerige stacaravan leeft. Zij moet haar moeder bijkans opsluiten omdat die zich anders prostitueert om maar aan drank te komen. Fraaie dialogen komen niet voor in het milieu waar Rosetta verblijft. Juist dat vrijwel ontbreken van muziek maakt de beelden alleen maar krachtiger.

Rosetta is van zeer eenvoudige komaf, leest geen boeken, luistert niet naar muziek, kijkt geen film en is alleen bezig te overleven. Op geen moment kom je echt te weten hoe zij over dingen denkt. Rosetta heeft nooit kansen in het leven gehad, maar wil er wel hard voor vechten. Die strijd voert zij zo meedogenloos en onverbiddelijk dat zij soms onsympathiek overkomt.

Niettemin heeft Rosetta nadrukkelijk ook haar eigen principes die zij wil handhaven. Zij ziet werk als het enige geoorloofde middel om in haar levensonderhoud te voorzien. Diefstal is uit den boze. Tegelijk wordt haar eerste vriend waarmee zij, sociaal onhandig als zij is, een voorzichtig contact opbouwt, zonder gêne door haar verraden met als enig doel zijn baantje te krijgen. Toch vraag je je als toeschouwer af of je onder gelijke omstandigheden wellicht dezelfde handelingen zou hebben gepleegd?

‘Rosetta’ is een fascinerende en hyperrealistische film en zeker geen film om even lekker bij onderuit te zakken op de bank. De film laat haarscherp zien hoe armoede gevolgen heeft op alle terreinen van het leven. De filmlocaties zijn haarscherp gekozen, de deprimerende omgeving draagt overtuigend bij aan de strekking van de film.

De camera zit Rosetta – die als een soort gekooid dier voortdurend desperaat op zoek is – nadrukkelijk dicht op de huid. Haar woede en sociale nood worden indringend en confronterend in beeld gebracht. Onder regie van de gebroeders Dardenne is een film gemaakt waarin Emilie Dequenne de sterren van de hemel speelt, zij is als Rosetta verbijsterend overtuigend in haar rol. Emilie won met haar vertolking in 1999 de prijs voor de beste vrouwelijke actrice in het festival van Cannes, de film kreeg toen de Gouden Palm voor ‘beste film’.

‘Rosetta’ is van een sobere en indringende cinematografische schoonheid zonder fratsen. Absolute aanrader!

Rob Veerman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 24 februari 2000