Running with Scissors (2006)

Regie: Ryan Murphy | 116 minuten | drama, komedie | Acteurs: Annette Bening, Brian Cox, Joseph Fiennes, Evan Rachel Wood, Alec Baldwin, Joseph Cross, Jill Clayburgh, Gwyneth Paltrow, Gabrielle Union, Patrick Wilson, Kristin Chenoweth, Dagmara Dominczyk, Colleen Camp, Jack Kaeding, Gabriel Guedj, Nancy Cassaro, Omid Abtahi, Julie Remala, Will Carter, Bonnie Weis, Dakotah Masset, Marianne Muellerleile

“I guess it doesn’t matter where I begin. No one is gonna believe me anyway.” Met die woorden opent de film ‘Running with Scissors’ uit 2006. Niemand mag hem dan geloven, maar in de Verenigde Staten kocht men massaal de roman waarin schrijver Augusten Burroughs zijn bizarre relaas deed en waarop de film is gebaseerd. Ook de critici waren lovend over het auteursdebuut van de man die als tiener na de zenuwinzinking van zijn moeder ging leven bij de geflipte familie van haar al even geflipte psychiater. Het zit er dik in dat Burroughs een groot deel van zijn memoires bij elkaar heeft verzonnen, aangezien hij is aangeklaagd door de familie die hij zo kleurrijk beschrijft. Hij zou het allemaal maar uit zijn duim gezogen hebben. En dat is misschien maar goed ook, want je moet er niet aan denken dat deze familie Finch, zoals in het boek en de film beschreven, écht bestaat!

De hoofdpersoon in ‘Running with Scissors’ is de veertienjarige Augusten (Joseph Cross), die zwaar gebukt gaat onder zijn megalomane maar labiele moeder Deirdre (Annette Bening), die denkt dat ze een van de belangrijkste dichters van haar tijd is. Zijn vader Norman (Alec Baldwin) heeft de hoop dat zijn vrouw ooit met beide benen weer terug op aarde komt allang opgegeven en zoekt zijn toevlucht in de alcohol. Om haar huwelijk te redden neemt de zwaar overspannen Deidre man en kind mee naar haar psychiater Dr. Finch (Brian Cox), die er merkwaardige theorieën op na houdt. Hij besluit Augusten in huis te nemen, zodat zijn moeder kan herstellen van haar zenuwinzinking. In het bizarre – roze! – huis van de psychiater maakt Augusten kennis met zijn vreemde nieuwe familie. Agnes (Jill Clayburgh) is de hologige echtgenote van Dr. Finch, die haar dagen slijt door op de bank naar oude griezelfilms te kijken terwijl ze hondenbrokken eet. De godsvruchtige dochter Hope (Gwyneth Paltrow) is het lievelingetje van haar vader, waarschijnlijk omdat ze er net zo merkwaardige visies op na houdt als hij. De jongste dochter Natalie (Evan Rachel Wood) is een rebel die tegen alle heilige huisjes aanschopt. En dan is er nog de geadopteerde zoon Neil (Joseph Fiennes), een schizofrene dertiger die misbruik maakt van Augusten wanneer die hem onthult homo te zijn.

‘Running with Scissors’ doet meer dan eens denken aan ‘The Royal Tenenbaums’, de ijzersterke zwarte komedie van Wes Andersen uit 2001. En dat heeft echt niet alleen te maken met het feit dat Gwyneth Paltrow in beide een rol speelt. De stijl van beide films komt eveneens sterk overeen. Het gedetailleerde decor van ‘Running with Scissors’ bestaat uit een al even bizar rariteitenkabinet als in ‘The Royal Tenenbaums’. De film van Ryan Murphy haalt echter nooit het niveau van zijn illustere ‘voorganger’, omdat het een film is die balans mist. De balans tussen (zwarte) komedie en drama die ‘The Royal Tenenbaums’ nou juist zo interessant maakte. Dat heeft waarschijnlijk alles te maken met het feit dat dit voor regisseur Ryan Murphy pas zijn eerste langspeelfilm is. Hij werd bekend toen hij de al even bizarre tv-serie ‘Nip/Tuck’ bedacht. Maar de stap van de tv-wereld naar film is een grote, zal Murphy ongetwijfeld hebben ervaren. ‘Running with Scissors’ lijkt meer een aaneenschakeling van scènes dan een samenhangend verhaal. In die zin is de adaptatie van het boek, eveneens door Murphy verzorgt, dan ook niet helemaal geslaagd. Zoals zo vaak moest er heel wat uit het verhaal geschrapt worden om het in een film van twee uur te laten passen. Murphy heeft grappige momenten eruit gepikt, maar helaas is dat ten koste gegaan van het evenwicht van het verhaal.

Gelukkig wordt de film gedragen door een cast vol ijzersterke acteurs. Vooral Annette Bening toont maar weer eens aan wat ze allemaal in haar mars heeft. In een rol die gemakkelijk als karikatuur kan worden opgevat, toont ze de kijker een heel arsenaal aan emoties. Soms over the top, soms zeer oprecht en indringend. Niet voor niets werd ze genomineerd voor een Golden Globe. Ook Brian Cox is op dreef. Hij portretteert de gestoorde Dr. Finch als een man die dweept met Freud en van alles en iedereen misbruik maakt zonder het zelf door te hebben. Hij heeft naast zijn kantoor een kamertje dat hij zijn ‘masturbatorium’ noemt en voorspelt de toekomst aan de hand van zijn uitwerpselen… Hoe gestoord ben je dan? De jonge acteurs Evan Rachel Wood en Joseph Cross geven hun personages genoeg inhoud mee, wat helaas niet geldt voor de bordkartonnen karakters die Gwyneth Paltrow, Alec Baldwin en Joseph Fiennes gestalte moeten geven. Zonde dat zulke goede acteurs niet optimaal benut worden. ’n Speciale vermelding is er voor Jill Clayburgh, die naarmate de film vordert zich steeds meer begint te profileren als de sympathiekste van het hele stel.

Iedereen die heeft genoten van ‘The Royal Tenenbaums’ – eigenlijk iedereen die de films van Wes Anderson weet te waarderen – zal zich bijzonder vermaken met ‘Running with Scissors’. Ook al gaat deze film niet altijd recht op zijn doel af en wordt de venijnige zwarte humor van Anderson node gemist. Het acteerwerk van met name Annette Bening en Brian Cox maakt echter veel goed. ‘Running with Scissors’ is een merkwaardig coming of age-drama met een grimmige ondertoon en personages zo bizar dat je ze gezien moet hebben om ze te kunnen geloven.

Patricia Smagge