Saint (1997)

Regie: Bavo Defurne | 10 minuten | korte film | Acteurs: Olaf Nollen, Alexis van Stratum, Moenen Erbuer, Emlie Ringoot, Dirk Delcourt, Stijn Wuyts, Robrecht De Roock, Christph Dierickx, Jose Enrique Oña, Boris Cukon, Samuel Derous, Jochim Noels, David Collard, Sven Boklandt, Christoph Cogge, Christophe de Laere, Bert Houbrechts, Raf Deckers, Pascal Placeman, Joop Haesen, Nico Bogaerts, Sven Sterken, Nathan Kennis

Net als Apollo is ook Sint Sebastian een icoon van het mannelijk naakt in de schilderkunst. Geen wonder dat Derek Jarman, een icoon in de gay cinema, zich tot hem aangetrokken voelde en debuteerde met ‘Sebastiane’ (1976). Sint Sebastian wordt gezien als een martelaar van het christelijk geloof; de Romeinen jagen hem met pijl en boog de dood in. Jarman maakte er een controversiële film van die bol stond van de homo-erotische symboliek. De Vlaamse filmmaker Bavo Defurne heeft zich duidelijk door Jarmans film laten beïnvloeden voor zijn eigen versie van de tragedie van Sint Sebastian, de tien minuten durende film ‘Saint’ uit 1997. Olaf Nollen is te zien als Sebastian; als we hem voor het eerst zien weet hij dat zijn executie nabij is. Wat volgt is een aaneenschakeling van vluchtige shots in een meedogenloos woud. De reddeloze blik van Sebastian die met de handen boven zijn hoofd gebonden zijn lot angstig afwacht, de dreigende aanwezigheid van de schutters die zich klaarmaken hun pijlen af te schieten. Zien we daar iemand die het arme slachtoffer de helpende hand kan reiken? Dialogen zijn er niet bij; Defurne vertelt zijn verhaal uitsluitend met blikken en lichaamstaal. Veel close-ups van gespannen gezichten.

Kleur wordt hier ook niet gebruikt, de film werd geschoten in stemmig zwart-wit. Het beeld is korrelig en niet helemaal scherp. In een interview legt Defurne uit dat dit per toeval het geval is. Hij was pas kort voor de opnamen afgestudeerd aan de Filmacademie en had niet anders dan een Super-8-camera tot zijn beschikking. De cast en crew bestond uit vrienden (onder wie cameraman Vincent Bal) en salarissen werden niet uitgedeeld. Defurne ontwikkelde de film zelf. Het resultaat heeft iets mysterieus en stemmigs wat goed past bij hetgeen we uitgebeeld zien, de passie van Sint Sebastian. Klassieke filmmakers als Dreyer en Eisenstein zijn idolen van Defurne, dat is hier goed te zien. ‘Saint’ is meer een kunstwerk dan een film. Dat maakt het des te knapper dat hij een zekere spanning weet op te bouwen. Hij werkt niet alleen toe naar de naderende executie van Sebastian, maar weet bovendien een gevoel van verlangen weer te geven in de ogen van de toeschouwers die het vonnis vanuit de bossen willen waarnemen. De beelden worden daarin bovendien versterkt door een steeds dreigender wordende soundtrack. Je weet wat er gebeuren gaat (in de opening wordt het ook nog eens aangekondigd), maar toch weet Defurne zijn publiek te verrassen met het moment waarop de ‘verlossing’ komt voor Sebastian, waardoor de impact van dit kleine kunstwerkje nóg groter wordt.

Patricia Smagge

‘Saint’ verschijnt dinsdag 10 april 2012 op DVD (‘Noordzee, Texas’).