Samuel in the Clouds (2016)

Regie: Pieter van Eecke | 70 minuten | documentaire

De klimaatverandering raakt elke aardbewoner, al is nog lang niet iedereen daar bewust mee bezig. We blijven de auto pakken voor stukjes die ook met de fiets of lopend kunnen, de bergen plastic afval die in veel Nederlandse gemeenten tweewekelijks verzameld worden om gerecycled te worden lijkt maar niet te verminderen – ondanks dat het zo makkelijk kan (!) -, er liggen kilo’s vlees op de barbecue en het energieverbruik per huishouden is nog nooit zo hoog geweest. Het blijft een ver-van-ons-bed-show voor velen. Documentaire ‘Samuel in the Clouds’ speelt zich weliswaar af in een land ver-van-ons-bed, Bolivia, maar toont met veel gevoel en compassie hoe de mensen daar, die met veel minder luxueuze goederen dan wij in het rijke Westen hun leven ingericht hebben, nu al aan den lijve voelen wat de desastreuze gevolgen zijn van de klimaatverandering.

Op de wat ooit het hoogst gelegen ski-resort op aarde was, Chacaltaya, liggen de roots van titelpersonage Samuel. Samuel was skiliftbediende en maakt nog meerdere keren per week de vier uur durende tocht (en vier uur terug!) van zijn bescheiden woning in El Alto naar de meer dan 5000 meter hoge bergtop in het Andesgebergte. Meestal te voet, maar als hij geluk heeft, krijgt hij voor een gedeelte van de reis een lift. Zijn vader stierf op deze plek (“Dat was een moeilijk jaar”) en Samuel, type stille waters, diepe gronden, houdt de boot af wanneer hem gezegd wordt dat zijn zicht ook achteruit gaat en hij misschien wel moet stoppen met zijn werk.

Nu tijdens de laatste decennia de sneeuw steeds sneller gesmolten is, ontvangt hij er geen presidenten of Olympische sporters meer, maar af en toe ongeveer een minibus vol toeristen (bergbeklimmers, wandelaars). Hij zet thee voor ze en maakt af en toe een praatje. Omdat het woon-werkverkeer toch zijn tol eist, blijft hij ook wel eens slapen in het uit hout opgetrokken hutje, dat gevaarlijk over de peilloze afgrond lijkt te hellen. Diverse teiltjes en emmers moeten het door het dak sijpelende vocht opvangen en daarbij komt dat er minder zuurstof in de lucht zit. Een aanslag op zijn lichaam dus, maar Samuel klaagt niet, hij heeft zich eenvoudigweg aangepast. Hij gelooft sterk in de geesten van de natuur en heeft de sneeuw nog zo op zijn netvlies. Gewapend met zijn ski’s – een surreële aanblik – blijft hij geloven in de terugkeer van de sneeuw.

In een scherp contrast maken we ook kennis met een groepje wetenschappers, die iets lager op de Chacaltaya hun onderzoekscentrum boordevol de meest geavanceerde meetapparatuur hebben. Wetenschapster Isabel Moreno neemt luchtmonsters en praat met collega’s van over de hele wereld over de ernst van de situatie.

Dit alles komt tot ons in de mooiste panorama’s die je je kunt wensen. Weidse shots van de letterlijk adembenemende natuur, zo mooi dat je de ijle lucht bijna lijkt in te kunnen ademen. Wat ‘Samuel in the Clouds’ van Belgisch filmmaker Pieter van Heecke zo goed doet, is dat het publiek niet ijskoud met de neus op de alarmerende feiten gedrukt wordt. Het is een persoonlijk verhaal – ook al blijft Samuel wel iets van een enigma, dat symbolisch is voor de vergankelijkheid van onze aarde en de gevolgen van hoe we er mee omgesprongen zijn en nu nog altijd doen. Het zorgt er voor dat je – juist door dit menselijke verhaal eruit te lichten – het grote plaatje van de klimaatverandering ziet. Indrukwekkend.

Monica Meijer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 4 augustus 2016