Scarface (1983)

Regie: Brian De Palma | 170 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Al Pacino, Steven Bauer, Michelle Pfeiffer, Mary Elizabeth Mastrantonio, Robert Loggia, Miriam Colon, F. Murray Abraham, Paul Shenar, Harris Yuin, Ángel Salazar, Arnaldo Santana, Pepe Serna, Michael P. Moran, Al Israel, Dennis Holahan

Wie ooit nog eens een studie naar het Oedipus-complex heeft willen doen kan z’n lol op met Tony Montana, de lichtgeraakte Pacino-creatie die ons bijna drie uur bezighoudt in ‘Scarface’. Natuurlijk vinden we hem aardig, want hij is naïef en ruwe bolster, blanke pit en al wat dies meer zij, maar scenarioschrijver Oliver Stone en Brian De Palma gaan wel heel ver om de hardheid van het Cubaanse immigrantenbestaan aannemelijk te maken. Stone staat natuurlijk niet te boek als gevoelsmens, maar de drugsscène van Miami is nog geen Vietnam en om nu meteen met raketwerpers uit te pakken?

Tony Montana is in armoede opgegroeid met zijn alleenstaande moeder, vaderend over zijn zus Gina (Mary Elizabeth Mastrantonio). De zoon heeft er duidelijk fighting spirit, heerszucht en bovenal een flink aantal complexen aan overgehouden, want alles wat naar gezag riekt ruimt hij op bijna dierlijke wijze uit de weg, sterker nog: hij probeert het gezag te wórden, om het vervolgens te vernietigen. Tony kan niet leven, alleen maar vechten en het breekt hem op.

Zijn eigen schuld is het niet, nee, zijn moeder heeft het gedaan. Een aardig gegeven, maar hoe goed Pacino zijn best ook doet, het breekt je hart niet. Eerder nog het lot van de hondstrouwe Manny, Tony’s beul en geweten die als zijn baas ten onder gaat er nog het beste van probeert te maken. De overige karakters zijn ook niet om van te houden; cleavage-fetishist Elvira nog het minst: geen verhaal, alleen een verlopen gezicht. Tussen Pfeiffer en Pacino vliegen de vonken er ook niet van af. De échte klik is er tussen hem en Mastrantonio en dat past ook binnen het semi-incestueuze karakter van hun verhouding. Maar de diepgang in de relaties wordt ons helaas onthouden.

‘Scarface’ is een onderhoudende film, maar het is jammer dat het je allemaal voorgekauwd wordt, elke verwikkeling kan je van verre zien aankomen; haal Pacino weg en je houdt een gewelddadige aflevering van Magnum over. Schokkend is de uiteindelijke ontknoping wel, maar de band met de hoofdrolspelers is niet diep genoeg gegaan om er – op klassiek Griekse wijze kijkend door de uitgestoken ogen van de tragische held – een rijker mens van te worden.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3

Bioscooprelease: 5 april 1984