Selma (2014)
Regie: Ava DuVernay | 128 minuten | biografie, drama, geschiedenis | Acteurs: David Oyelowo, Carmen Ejogo, Jim France, Oprah Winfrey, Tom Wilkinson, Giovanni Ribisi, André Holland, Ruben Santiago-Hudson, Colman Domingo, Tessa Thompson, Common, Lorraine Toussaint, Dylan Baker, Kent Faulcon, Tim Roth, Jeremy Strong, Cuba Gooding Jr.
Nadat de kanshebbers op de Academy Awards 2015 bekend werden gemaakt, ontstond er een klein relletje. De lijst met genomineerde acteurs werd ‘de blankste sinds 1998’ genoemd, aangezien geen enkele Afro-Amerikaanse of Aziatische acteur genomineerd werd voor een Oscar. En dat terwijl er zeker in de categorie ‘Beste mannelijke hoofdrol’ genoeg gegadigden waren. Neem bijvoorbeeld Chadwick Boseman, de acteur die in ‘Get On Up’ (2014) op onnavolgbare wijze gestalte geeft aan de King of Soul, James Brown. Groter nog was de verbazing dat de naam van David Oyelowo ontbrak. De Britse acteur verdiende alom lof voor zijn rol als Dr. Martin Luther King Jr. in het op ware gebeurtenissen gebaseerde ‘Selma’ (2014). Ook de regisseur van de film, Ava DuVernay – die als Afro-Amerikaanse vrouw zelfs twee ‘minderheden’ vertegenwoordigt – werd over het hoofd gezien door de leden van de Oscarcommissie. Cheryl Boone Isaacs, de president van de Academy die zo graag diversiteit predikt – nota bene zelf Afro-Amerikaanse – had heel wat uit te leggen.
Gelukkig is ‘Selma’ wel genomineerd in de categorie ‘Beste film’ (en ‘Beste originele song’, maar dat is een categorie die nu eenmaal minder in het oog springt), want de film verdient die erkenning absoluut. Scenarioschrijver Paul Webb koos er bewust voor om er geen biografische film over Martin Luther King van te maken, maar zich te focussen op één van zijn meest inspirerende campagnes, namelijk zijn strijd om stemrecht te garanderen voor iedereen. Kings rol in de Amerikaanse – en indirect ook wereldse – politieke en maatschappelijke geschiedenis is zo immens groot, dat het niet te doen lijkt zijn hele leven te verfilmen. Geen wonder dat hij, op de driedelige miniserie ‘King’ (1978) na, nog geen echte eigen biopic heeft gekregen. Hoe groots zijn daden ook, in ‘Selma’ houdt DuVernay zich verre van mythificering; sterker nog, de Martin Luther King die Oyelowo hier neerzet durft zijn momenten van zwakte te tonen. De film richt zich op de vreedzame protestmarsen die King in 1965 organiseert van de steden Selma naar Montgomery, in het door rassenscheiding verscheurde Alabama. Een jaar eerder werd de segregatie met de Civil Rights Act op papier dan wel officieel beëindigd; in de praktijk bleek er, vooral in het zuiden, maar weinig verandering te hebben plaatsgevonden.
King koos het Alabama van de racistische gouverneur George Wallace (Tim Roth) als ideale locatie voor een vreedzame mars. Eerdere campagnes in Albany en Birmingham bleven te veel onder de radar van de media, daarom wilde King het in Selma anders aanpakken. Tussen de bedrijven door heeft hij overleg op het allerhoogste niveau, het Witte Huis, waar hij president Lyndon B. Johnson (een ijzersterke Tom Wilkinson, die ook wel een nominatie verdiend had) ervan probeert te overtuigen snel de Voting Rights Act erdoor te drukken. ‘Selma’ toont bovendien ook de mensen op wiens levens veranderingen van de wet grote gevolgen zullen hebben. Gewone Afro-Amerikanen die het zat zijn als tweederangs burger behandeld te worden en zich laten inspireren door King (onder meer gespeeld door Oprah Winfrey, tevens producent van de film) en het wel en wee binnen de entourage van King.
Het is bijzonder knap hoe de relatief onervaren DuVernay – van huis uit publiciteitsdame in de filmwereld – de gebeurtenissen in Selma heeft weten vorm te geven; tijdens de prachtig geschoten bloedige confrontatie op de Edmund Pettus Bridge is elke klap raak. Maar ook in de meer intieme momenten, bijvoorbeeld tussen King en zijn vrouw Coretta Scott (Carmen Ejogo), weet ze de juiste snaar te raken. Daarbij wordt ze gesteund door de sterke cast, met een uitmuntende David Oyelowo voorop. Niet alleen in de meer ‘showy’ momenten, bijvoorbeeld tijdens de inspirerende speeches, brengt de Britse acteur de volle overtuiging aan het licht. Maar juist ook in de kleinere, intiemere scènes, waarin hij niet hoeft te laten zien en horen dat hij Kings mimiek en dictie perfect beheerst, is hij ijzersterk. We zien in zijn ogen dat King een man is die constant door de dood op de hielen gezeten wordt. ‘Selma’ is zeker Oyelowo’s film, maar door DuVernays sobere, integere benadering van de historische feiten en van haar hoofdpersoon wordt de mythe van Martin Luther King nooit groter gemaakt dan de beste man zelf gewild had.
Patricia Smagge
Waardering: 4
Bioscooprelease: 19 februari 2015
DVD- en blu-ray-release: 15 juli 2015