Snackbar (2012)

Regie: Meral Uslu | 86 minuten | drama, komedie | Acteurs: Ali Çifteci, Iliass Addab, Ilias Ojja, Ismael Tarhabi, Aziz Akazim, Mamoun Elyounoussi

Het multiculturele positivisme van (ex)Volkskrant-columnisten als Nazmiye Oral en Pieter Hilhorst is de basis van deze in documentaire stijl geschoten film van Meral Uslu, die naam maakte met documentaires als ‘De kinderen van mijn vader’. In de straatscènes voor de snackbar van ‘surrogaatvader’ Ali valt onmiddellijk de herkenbaarheid op: de emotionele groepssfeer onder de (Marokkaanse) jongeren, het schrijnende verschil in levenshouding tussen hen en andere etnische groepen. Observeren en visueel realisme is de kracht van Uslu, of het nu een steekpartij of een traditioneel instrument bespelende snackbarhouder is, die gewoon zijn centjes wil verdienen en daarom hangjongeren wegstuurt.

‘Snackbar’ was een grote aanrader geweest als het een film om alleen naar te kijken zou zijn. Niet alleen vanwege de kwaliteiten van Uslu, ook omdat het grootste deel van het publiek van deze film in het echte leven ook slechts observant is van de getoonde wereld. Uslu maakt de kijker echter expliciet deelgenoot van de habitat van Nederlandse straatjongeren anno nu, die een snackbar – in het Rotterdamse Oude Noorden gefilmd, maar het had net zo goed Amsterdam kunnen zijn – uitkiezen als plaats van handeling voor hun beslommeringen. Dat kan uitstekend werken als een persoonlijke laag wordt aangeboord waaraan de kijker zich kan hechten, zoals in ‘Caché’ van Michael Haneke, een film die zich ruim beschouwd bedient van eenzelfde ethiek als ‘Snackbar’.

Uslu brengt de vervreemding van Ali en diens gokverslaving in als dramatisch element, naast een steekpartij en een aanrijding. Er wordt echter geen prioriteit gegeven aan interessante gebeurtenissen en personages, terwijl de discussies tussen Ali en zijn vrouw Pinar met Çifteci en vooral Oral toch in goede handen zijn. Onder de jongeren komen in dit verband Illias Ojja (Nouredine), Aziz Akazim (Chiwawa) en Lárbi Ahmed Salah (Mounir) in aanmerking, maar niet alle acteurs kunnen body geven aan de clichés over immigrantenjongeren waarmee de Nederlandse media de laatste jaren al zo mee is verzadigd, en die hen hier opnieuw in de mond worden gelegd. Deze film is respectvol genoeg gemaakt om de aandacht voor deze groep te vergroten, maar er is duidelijk behoefte aan een multicultureel verhaal met genoeg dramatische kracht om iedereen te raken die zich ervoor open stelt. Liefst met de krachtige beelden uit de aftiteling van ‘Snackbar’.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 5 april 2012
DVD-release: 17 september 2012