Soigne ton gauche (1936)
Regie: René Clément | 13 minuten | komedie, sport, korte film | Acteurs: Jacques Tati, Max Martel, Louis Robur, Jean Aurel, Champel, Van der Haegen
Na ‘On demande une brute’, uit 1934, is ‘Soigne ton gauche’ opnieuw een korte film met en geschreven door Jacques Tati over een toevallige, onervaren bokser, die het moet opnemen tegen een, letterlijk en figuurlijk, grote tegenstander, min of meer fungerend als boksbal. Het is jammer dat dit deels een herhaling van zetten is, en het is ook nu geen komische hoogvlieger geworden, maar de film is wel iets amusanter en compacter dan eerdergenoemde film, en geeft een nog beter beeld van de invloeden, interesses en stokpaardjes van Tati. Wat ‘Soigne ton gauche’ uiteindelijk toch onmisbaar maakt voor de fans van Tati.
Tati speelt boerenknecht Roger die de kantjes eraf loopt en door een forse dame met schort – en nog net geen deegroller – tot de orde wordt geroepen. Wanneer hij balen hooi moet stapelen wordt hij getuige van een bokstraining, waar de tegenstanders van een grote bokser snel worden afgeserveerd. Als Roger, geïnspireerd door het schouwspel, in de hooischuur wat aan het schaduwboksen is – een (inmiddels) klassieke mime-act van Tati, later ook weer te zien in ‘Parade’ – wordt hij door de bokstrainer in de ring gezet zodat de training van zijn kampioen kan doorgaan. Dat is natuurlijk vragen om moeilijkheden.
De eerste scènes van ‘Soigne ton gauche’ doen erg denken aan ‘Jour de fête’ en de korte film die als opmaat diende voor deze film: ‘L’école des facteurs’. In een landelijke omgeving komt een postbode op de fiets voorbij, die over elk heuveltje razendsnel, maar lichtelijk instabiel heen raast. En als hij naar rechts moet afslaan, steekt hij zijn hand uit naar links. De postbode blijkt echter slechts een bijpersonage te zijn: hij komt namelijk alleen maar een telegram brengen naar de bokstrainer, waarin staat dat hij door moet gaan met trainen en hem veel inkomsten staan te wachten in Parijs.
De hoofdattractie is natuurlijk de bokstraining, inclusief de kapriolen van Roger. Grappig is het dat Roger steeds een bokshandleiding moet raadplegen, die op een stoeltje in de ring ligt, om te weten hoe je precies een klap moet uitdelen. Één keer bekijkt hij per ongeluk scherminstructies, waarna hij een schermhouding aanneemt en natuurlijk meteen een klap in het gezicht krijgt.
De liefde voor sport van Tati wordt hier weer eens duidelijk. Hij heeft herhaaldelijk zijn boks mime-act opgevoerd in zijn carrière, en ook zijn tennisspeler is een klassieker. Deze korte film is in feite om Tati’s vertrouwde act heen gebouwd, en hoewel het geen dijenkletser is, zijn de boksscènes redelijk te genieten, en zijn de momenten met de postbode een aardige bonus. Tenslotte wordt het geheel nog omlijst door een stel kinderen die enkele momenten, waaronder het vertrek richting ondergaande zon van de postbode, (zogenaamd) met een filmcamera vastleggen, wat de film nog wat extra speelsheid, en een nieuw gezichtspunt, meegeeft. De montage is soms wat rommelig en neemt een loopje met de continuïteit, maar dit heeft ook wel weer zijn charme. Al met al een krappe voldoende voor deze vroege Tati.
Bart Rietvink
‘Soigne ton gauche’ verschijnt dinsdag 25 februari 2014 op DVD en blu-ray (‘Jacques Tati – De complete collectie’).