Southland Tales (2006)
Regie: Richard Kelly | 145 minuten | drama, thriller, komedie, science fiction | Acteurs: Dwayne Johnson, Seann William Scott, Sarah Michelle Gellar, Justin Timberlake, Curtis Armstrong, Robert Benz, Todd Berger, Joe Campana, Carlos Amezcua
Vanaf 2001 heeft schrijver en regisseur Richard Kelly de gemoederen van filmliefhebbers flink bezig weten te houden dankzij zijn debuut ‘Donnie Darko’ dat een verpletterende indruk maakte. De film ging allerlei festivals langs en veroverde langzaam maar zeker een cultstatus. ‘Donnie Darko’ is een film die geen eenduidige uitleg heeft, daarom doen er diverse theorieën de ronde en als je denkt dat je door hebt hoe Kelly het bedoeld heeft kom je weer een uitleg van iemand anders tegen, waarvan je toe moet geven dat “er wel wat in zit”.
Het was te verwachten, maar met ‘Southland Tales’ doet de filmmaker er nog flink wat schepjes bovenop. Zijn eersteling katapulteerde Richard Kelly in het rijtje talentvolle collega’s als Christopher Nolan of Darren Aronofsky, eveneens filmmakers die vroeg in hun carrière al een groot succes boekten en waarvan reikhalzend werd uitgekeken naar volgende producties. De verwachtingen voor Kelly’s tweede film waren dan ook torenhoog. De eerste versie van ‘Southland Tales’ beleefde een desastreuze première op het Filmfestival in Cannes in 2006, waarna Kelly besloot nog even verder te gaan sleutelen aan de film. Die versie bleef nog een paar jaren op de plank liggen, en werd vervolgens in de meeste landen rechtstreeks op dvd uitgebracht.
Er zijn thematisch gezien zeker overeenkomsten tussen ‘Southland Tales’ en ‘Donnie Darko’. Beide films gaan over het einde van de wereld en over tijdreizen. Een groot verschil is echter dat ‘Southland Tales’ niet over een persoon gaat, maar het is een ensemblefilm, zoals bijvoorbeeld ‘Babel’ en ‘Amores perros’ dat ook zijn. Drie karakters staan centraal en krijgen in de loop van het verhaal met elkaar te maken. Wat zo jammer is is dat er vrijwel geen personage in zit, met wie de kijker zich kan vereenzelvigen. Ze zijn niet per se onsympathiek, maar weten het publiek ook niet volledig mee te sleuren in hun emotionele reis.
Verder is ‘Southland Tales’ geen film voor mensen die een traditioneel en netjes afgerond verhaal verlangen, dus mocht ‘Donnie Darko’ al je pet te boven gaan, hoef je je aan deze prent helemaal niet te wagen. Kelly schreef drie comic books en deze film is daar het vervolg op. Naar verluidt zou het lezen van de comics vooraf het begrip van de film vergroten, maar nog meer voelt het alsof ‘Southland Tales’ een pilot is voor een tv-serie, waarin teveel verhaallijntjes uitgezet worden, zonder deze netjes af te werken.
Kelly lijkt zijn uiterste best gedaan te hebben om een film te maken die niet onderhoudend is, vaak is er geen touw aan vast te knopen. En dat is nogal frustrerend. Het is dan ook geen film om aan Jan en alleman aan te raden, want de kans is groot dat je het idee hebt 145 minuten van je leven weggegooid te hebben, zonder daar ook maar iets positiefs aan overgehouden te hebben. Daarentegen is het ook weer goed voor te stellen dat er liefhebbers zijn die er helemaal mee weg lopen, de film tot op het bot willen analyseren en herkijken om er alle diepere lagen uit te halen. En het moet gezegd worden: ‘Southland Tales’ is bij vlagen geniaal, absoluut origineel, ambitieus (sommigen zouden zeggen ‘pretentieus’), de film prikkelt en verveelt daarom nooit.
Bij een blik op de lijst acteurs borrelt de gedachte in je op dat Kelly een ‘Tarantino’ uit wilde halen. Een keur aan bekende namen, cameo’s en B-acteurs als Christopher Lambert en Zelda Rubinstein zijn komen opdraven. Zoals Tarantino voor de terugkeer van gewezen Hollywoodacteurs als John Travolta en de lancering van de carrière van Uma Thurman zorgde, lijkt Kelly hier datzelfde te willen doen met zijn cast. Toch heeft zijn niet voor de hand liggende keuze voor bepaalde rollen wel het gewenste effect, dat over-the-top acteren past gewoon in een ongewone film als deze en versterkt de surreële sfeer die van deze futuristische vertelling uitgaat. Als Kelly ervoor ging met ‘Southland Tales’ het succes van ‘Donnie Darko’ te evenaren, is hij hierin niet geslaagd, want de film schrikt in al zijn vaagheid en onbegrip-opwekkendheid te veel mensen af. Maar wanneer je als regisseur een film af weet te leveren die met zoveel zichtbare passie en gedrevenheid gemaakt is en die dan af en toe ook nog zo briljant is, doe je toch iets goed.
Monica Meijer