State of Grace (1990)

Regie: Phil Joanou | 134 minuten | drama, thriller, misdaad | Acteurs: Sean Penn, Ed Harris, Gary Oldman, Robin Wright, John Turturro, Burgess Meredith, R.D. Call, Joe Viterelli, John C. Reilly, Deirdre O’ Connell, Marco St. John, Thomas G. Waites, Brian Burke, Michael Cumpsty, Mick Cunningham

Als er een pot bestond met schromelijk onderschatte films zou ‘State of Grace’ er zeker in zitten. Misdadig eigenlijk dat dit gangsterdrama van Phil Joanou nooit de juiste waardering kreeg en ondertussen onder een flinke laag stof begraven ligt. Dit puike portret de Ierse ‘Goodfellas’ noemen is misschien net iets te hoog gegrepen maar iedere filmliefhebber moet deze dvd in zijn collectie proppen. Tijd voor een opwaardering.

Grofkorrelige beelden van een parade, opgeluisterd door de betoverende muziek van Ennio Morricone, begeleiden de openingscredits. Dit is de optocht van St. Patricks Day, de nationale feestdag van iedereen die Iers bloed door de aderen voelt stromen en geeft meteen de achtergrond weer waarin ‘State of Grace’ zich afspeelt. Hell’s Kitchen vormt het decor van dit verhaal over verraad, loyaliteit en eer. Deze wijk in New York, waar je ’s avonds beter niet de hond uitlaat, staat bekend als een broednest van misdaad. Vooral Iers-Amerikaanse bendes slaan hier hun tentakels uit.

De uit deze buurt afkomstige Terry Noonan (Sean Penn) laat zich na jaren van afwezigheid nog eens zien. Zijn oude vriend Jackie Flannery (Gary Oldman) ontvangt hem met open armen en introduceert hem bij het misdaadsyndicaat van zijn broer Frankie (Ed Harris). Noonan laat zich in met de vuile zaakjes van de familie en lijkt op een criminele carrière af te stevenen. Beide broers weten echter niet dat deze laatste een dubbele agenda heeft.

Dit is de aanzet tot een meeslepend verhaal dat de nadruk legt op het potje mindchess tussen de loyaliteit en werkethiek van Noonan. Deze infiltreert in de bende om ze te ontmantelen maar krijgt twijfels over zijn opdracht omdat hij zich schuldig voelt tegenover zijn kameraad. Tussendoor betast Terry ook nog eens jeugdliefde Kathleen (Robin Wright Penn), de zus van de broers, en raakt zo verstrikt in intriges waarvan zelfs de scenaristen van ‘Lost’ niet eens wisten dat ze überhaupt bestonden.

De stijl van ‘State of Grace’ is bijzonder realistisch. Verwacht dus geen übercoole gangsters zoals Tarantino ze presenteert. Beide broers zijn eerder nitwits die hogerop willen maar zichzelf uit pure dommigheid in de voet schieten. Jackie gedraagt zich als een olifant op speed en vertrappelt iedereen die hem in de weg loopt, terwijl Frankie zich kleedt en gedraagt als een gangster maar eigenlijk een onbeschofte boerenpummel is die ook nog eens dienst doet als persoonlijke voetveeg van de Italiaanse gangster Borelli. De enige met een beetje harses lijkt Kathleen die dan ook afstand neemt van deze machocultuur.

De vertolking van Sean Penn oogt net zo strak als de string rond de billen van Megan Fox. Maar het hoogste schavot is voor Gary Oldman die zich net zo in zijn sas voelt als Lionel Messi op een groen veld en zich met het grootste gemak tussen zijn medespelers laveert om uiteindelijk met een strak schot het pleit te beslechten. Ook karakterkop Ed Harris blijft stoïcijns overeind tussen deze twee jonge leeuwen.

De opgekropte woede en frustraties van de protagonisten komt uiteindelijk tot ontploffing tijdens een werkelijk machtig gefilmde shootout tijdens St. Patrick’s Day. Eentje die net zo goed van Michael Mann kon komen. Formidabele film met ook nog eens fantastische muziek op de achtergrond. Waar wacht u nog op?

Jochem Geelen

Waardering: 4

Bioscooprelease: 7 juni 1991