The Attack (2012)

Regie: Ziad Doueiri | 102 minuten | drama | Acteurs: Ali Suliman, Reymond Amsalem, Evgenia Dodena, Dvir Benedek, Uri Gavriel, Ruba Salameh, Karim Saleh, Nisrin Siksik, Bassem Lulu, Ezra Dagan, Ramzi Makdessi, Vladimir Friedman, Esther Zewko

Ondanks internationaal succes op filmfestivals in Canada, Spanje en Marokko, kon de Libanese productie ‘The Attack’ niet worden ingezonden als inzending voor de Oscars, zo besloot het  Libanese Ministerie van Cultuur. Te pro-Israëlisch, en niet genoeg uitdrager van de Libanese identiteit. Dat de film tegelijkertijd ook werd verbannen uit de zalen van Libanon en geboycot door de Arabische Liga en daarmee 22 Arabische staten, toont wel aan hoe gevoelig de thematiek en de Israëlisch-Palestijns-Libanese samenwerking in de regio ligt. Regisseur Doueiri, bepleiter van een dialoog tussen de verschillende groeperingen, zegt in zijn film juist te willen tonen hoe spastisch de spagaat is waarin zoveel mensen zich bevinden en voor welke dilemma’s jong en oud in de regio worden gesteld. ‘The Attack’ geeft alle kanten een gezicht en een stem, al zullen deze wegens de boycot in de meeste Arabische landen helaas niet gezien en gehoord worden. En zo is regisseur Doueiri onbedoeld erg op zijn protagonist gaan lijken: ondanks de hoop een brug te slaan tussen verschillende zijden worden de mannen door alle kanten beschuldigd en gedwongen partij te kiezen.

Hoofdpersoon van het meeslepende ‘The Attack’ (gebaseerd op een roman van de Algerijnse schrijver Mohammed Moulessehoul – onder pseudoniem Yasmina Khadra) Amin Jafaari is een Palestijnse chirurg in de bloei van zijn leven: hij werkt op de eerste hulp in een gerenommeerd ziekenhuis in Tel Aviv en woont met zijn mooie vrouw Siham in een groot huis even buiten de stad. Zijn leven stijgt uit boven de dogma’s van nationaliteit en religie, en zijn werk wordt bekroond door de Israëlische medische autoriteiten. Wanneer Amin in het ziekenhuis is, klinkt een harde knal; even later worden de bebloede lichamen van Israeli’s getroffen door een bomaanslag binnengebracht. Kinderen huilen, mannen en vrouwen schreeuwen, Amin probeert zo goed en zo kwaad als het gaat hulp te verlenen. Als hij later uitgeput thuiskomt is zijn vrouw er niet. Wanneer hij midden in de nacht wordt gebeld en naar het mortuarium moet komen, treft hij haar daar dood aan en wordt hem duidelijk gemaakt dat zij verantwoordelijk is geweest voor de aanslag. Amin wordt opgepakt en hardhandig verhoord maar stort zich volledig in de ontkenning van deze in zijn ogen onmogelijk aantijging. Als hij begrijpt dat zijn vrouw – een christen, en niet eens gelovig! – de aanslag inderdaad heeft gepleegd start hij een zoektocht door de Westelijke Jordaanoever naar haar beweegredenen en handlangers. Gedurende zijn queeste zien we middels ietwat obligaat aanvoelende flashbacks hoe fijn het leven was met Siham – vooral bedoeld om zijn verdriet en pijn in het heden te illustreren. Waar hij eerst alleen onbegrijpelijk fanatisme tegenkomt en woede voelt, begint hij na verloop van tijd meer begrip te krijgen voor deze kant van het conflict.

Regisseur Doueiri zal een vergelijkbare ontwikkeling zijn doorgegaan: vanuit een liberaal islamitisch milieu met een gezonde afkeer tegen Israël terecht gekomen in de VS waar hij als filmmaker is gaan werken. Hij was niet alleen geïnteresseerd in het maken van een spannende film, maar ook nieuwsgierig naar zijn van huis uit gedoodverfde ‘vijanden’. Opgroeiend in Beirut was een vijandigheid tegenover Israeli’s vanzelfsprekend, maar ook ten opzichte van (Libanese) christenen voelde hij als kind een sterke argwaan.

Hoe politiek de hele productie is geworden, zo was het niet bedoeld. En inderdaad, de film is vooral een menselijk verhaal, dat op menselijk niveau bekeken zou moeten worden. Jammer dat een dergelijke productie wordt gegijzeld door politieke actoren, die elke discussie op menselijke maat teniet weten te doen. Het Midden-Oostenconflict in een notendop.

Ruby Sanders

‘The Attack’ draait in oktober 2014 in de filmtheaters, in het kader van Movies that Matter On Tour.