The Bourne Ultimatum (2007)
Regie: Paul Greengrass | 115 minuten | actie, drama, thriller, avontuur | Acteurs: Matt Damon, Paddy Considine, Edgar Ramirez, Julia Stiles, Brian Cox, David Strathairn, Chris Cooper, Joan Allen, Daniel Brühl, Scott Adkins, Trevor St. John, Joey Ansah, Corey Johnson, Tom Gallop, Dan Fredenburgh
De hype rond de nieuwe ‘Die Hard’-film maakte in ieder geval één ding duidelijk: het filmpubliek is toe aan ouderwetse, rechtlijnige “kick-ass” actie zonder allerlei dubbele bodem of gladde cgi-beelden. De terugkeer van ultieme no-nonsense actieheld John McLane (Bruce Willis) was reden genoeg voor publiek en critici om ‘Die Hard 4.0’ met veel enthousiasme te onthalen. Wat zullen deze zelfde mensen dan een plezier beleven aan de laatste film over de moreel geconflicteerde moordmachine Jason Bourne. Want waar Len Wiseman met ‘Die Hard 4.0’ de verwachtingen niet geheel kon inlossen, weet Greengrass met ‘The Bourne Ultimatum’ wél de juiste knoppen in te drukken. Geen complex of verrassend verhaal vol drama en emotie, nee, maar wel een bijna non-stop aanslag op lijf en leden. Greengrass geeft de kijker nauwelijks tijd om adem te halen door de aaneenschakeling van bloedstollende actie- en achtervolgingsscènes.
Met de actie en spanning zit het dus wel goed. Al snel in de film moet Bourne een journalist beschermen voor de CIA, die hem dood wil hebben vanwege belastende informatie. Bourne moet contact met de man maken – die op afstand in de gaten wordt gehouden door de slechteriken, onder leiding van Vosen (David Strathairn) – en tevens zien zelf uit zicht te blijven. Slechts gewapend met een mobieltje en verrekijker moet Bourne dit alles voor elkaar zien te krijgen. De spanning is direct om te snijden in deze vakkundig geregisseerde sequentie vol achtervolging en ontwijking. De ene na de andere vijand schakelt hij uit, en wanneer hij dan uiteindelijk middels een observatiecamera zichtbaar wordt, wordt Bourne’s indrukwekkende status nog eens goed onderstreept door Vosens reactie: “Jesus Christ, it’s Jason Bourne!”.
En hij lijkt inderdaad wel een soort superman te zijn. Hij is zijn achtervolgers altijd te slim af en slaat net even harder in een gevecht dan zijn tegenstander. Maar dit geeft niets. We willen Bourne zien zegevieren. Zijn identiteit moet duidelijk worden, en de corrupte bad guys moeten boeten voor hun (mis)daden. Bovendien zitten de achtervolgingen en actiescènes vol kinetische energie, die ondanks de praktisch onvermijdelijke uitkomst toch meeslepend blijven.
Tijd voor emotie en drama is er nauwelijks. Er wordt een poging gedaan om iets van een band te creëren tussen Bourne en de sympathieke agente Nicky (Julia Stiles), maar dit komt niet echt uit de verf. Ze wisselen wat weinig uitdrukkende blikken uit, en dat is het. Hoewel het verklaarbaar is vanuit Bourne’s personage (zijn emoties waren expres afgestompt tijdens de training), is er nu niet echt een emotioneel aanknopingspunt voorhanden voor de toeschouwer. Dit was meer het geval in ‘The Bourne Supremacy’ met vriendin Marie (Franka Potente). Drama komt wel nog enigszins tot uiting via Bourne’s confrontatie met zijn verleden, maar het probleem hiervan is dat er in feite weinig (nieuws) onthuld wordt. Dit geldt voor de film als geheel. Nog steeds is Bourne op zoek naar zijn eigen identiteit en in deze film kan hij de eindjes eindelijk aan elkaar knopen.
Nee, verhaaltechnisch gezien is de koek nu wel zo’n beetje op. Interessante accenten vinden we in details die (kunnen) refereren aan werkelijke situaties, zoals de, ook in ‘The Simpsons Movie’ terugkomende, situatie van grootschalige afluisterpraktijken onder de bevolking. Op deze manier is de CIA de eerder genoemde journalist op het spoor gekomen: doordat hij het sleutelwoord “Blackbairn” liet vallen in een (persoonlijk) telefoongesprek. Een verontrustende praktijk, dat afluisteren, zoals ook deze film weer duidelijk maakt.
Boven alles is ‘The Bourne Ultimatum’ gewoon een doeltreffende en af en toe zenuwslopende actiefilm. Hoewel de film weinig verrassend meer is, en soms wordt tegengewerkt door Greengrass’ overdreven schuddende handheld camerawerk, vertegenwoordigt hij, samen met die andere recente film met een J.B. in de hoofdrol, een succesvolle terugkeer van de no-nonsense actiethriller.
Bart Rietvink
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 13 september 2007