The Castle – Das Schloß (1997)

Regie: Michael Haneke | 123 minuten | drama, fantasie | Acteurs: Ulrich Mühe, Susanne Lothar, Frank Giering, Felix Eitner, Nikolaus Paryla, André Eisermann, Dörte Lyssewski, Inga Busch, Norbert Schwientek, Hans Diehl, Birgit Linauer, Branko Samarovski, Ortrud Beginnen, Otto Grünmandl, Johannes Silberschneider, Paulus Manker, Martin Brambach, Wolfram Berger, Conradin Blum, Monica Bleibtreu, Ulrike Kaufmann, Joachim Unmack, Lisa Schlegel, Hermann Fritz, Udo Samel

Soms wordt het tijd om even iets anders te gaan doen. Om grenzen te verleggen en uit de dagelijkse sleur te ontsnappen. Je kiest ineens een ander vak of besluit om die ene vriend die je te lang niet gezien hebt weer eens op te bellen. Ook Michael Haneke heeft wel eens zo’n bui. Na tig depressieve drama’s over de menselijke tekortkomingen te hebben ingeblikt, werd het tijd voor iets nieuws. Dat ‘nieuws’ heeft geresulteerd in de tragikomische film ‘The Castle’.

‘The Castle’, of ‘Das Schloß’ in het Duits, is een verfilming van het gelijknamige boek van Franz Kafka. Een beroemde schrijver die bekendheid vergaarde met zijn even excentrieke als donkere boeken. Ook Kafka poogde de duistere kanten van de mens te ontleden. In ‘The Castle’ wordt de zinloosheid van het bestaan aangestipt middels de bureaucratie.

Als er iets zinloos is in dit leven dan is het wel de onnodige rompslomp die door de mens bedachte regels met zich meebrengen. Het lijdend voorwerp in de film (en het boek) is loonslaaf K. Deze man wordt aangesteld als landmeter, maar als hij op de plaats van bestemming is aangekomen zijn z’n diensten niet meer nodig. Of wel? De wanhopige K. probeert erachter te komen wat hij nu precies moet doen en waarom. Het resulteert in een bizarre zoektocht.

Haneke heeft een getrouwe bewerking van het boek naar het beeldscherm gebracht. Het beroemde verhaal wordt helder verteld. Helaas duurt de film veel te lang en is de spanningsboog nooit strak gespannen. ‘The Castle’ is dan ook een lange zit geworden. Jammer, want Haneke is een naam geworden die garant staat voor kwaliteit. Ook al zijn typische Haneke-kenmerken zichtbaar, denk dan aan de kille sfeer en de sobere beelden, dit voelt niet als een volwaardig werk van de meester. De personages blijven vlak en er is geen schokkende eindconclusie.

Met ‘The Castle’ brengt de Oostenrijker zijn slechtste film ooit uit. Het is duidelijk dat de cineast het best tot zijn recht komt als hij zijn eigen verhalen bedenkt. Toch is dit een dappere poging. Haneke probeert iets nieuws, maar faalt om een boeiende film te vervaardigen.

Frank v.d. Ven