The Cat Returns – Neko no ongaeshi (2002)

Regie: Hiroyuki Morita | 75 minuten | animatie, fantasie | Originele stemmencast: Chizuru Ikewaki, Yoshihiko Hakamada, Aki Maeda, Takayuki Yamada

De animatiefilm is dood, leve de animatiefilm! Tenminste dat zullen ze bij de Walt Disneystudio’s gedacht hebben. Nadat er een aantal klassiek getekende films waren geflopt aan de kassa, besloot de beroemdste cartoonstudio ter wereld maar helemaal op te houden met het maken van handgetekende cartoons op speelfilmlengte. Computeranimatie: daar zat het grote geld in. Dat bewees de Pixar-studio die de ene na de andere bioscoopzaal deed volstromen. En nu Pixar zelfstandig verder wilde gaan, belandde Disney in een kleine crisis. Hoe moest het nu verder? Al snel werd er intern een animatiestudio uit de grond gestampt die via computeranimatie de harten van jonge kindertjes moet gaan heroveren. Want, tekenfilms zijn toch zó passé?

Nou mooi niet dus! Dat succesvolle animatiefilms heus niet per sé uit miljoenenverslindende, overurendraaiende pc-projecten hoeven te bestaan, bewijst Studio Ghibli weer eens. Deze Japanse studio maakte al eerder de mega-filmhuisklapper ‘Spirited Away’ en nu komen de Japanners met deze ‘The Cat Returns’ op de proppen. Inderdaad, ook weer een ‘ouderwetsche handgeteekende’ cartoon. En ook ditmaal gaat het om een fantastisch sprookje dat zowel jong als oud zal weten te ontroeren en vermaken. Dus Disney, goed opletten: het gaat om wat je vertelt en niet hoe!

‘The Cat Returns’, (voor onoplettende lezers: nee, het gaat hier niet om een vervolg op de enorme zeperd uit 2003 waarin komiek Mike Myers een dikke kat speelde) gaat over het tienermeisje Haru (Ikewaki). Het jonge meisje is een tiener die worstelt met haar leven, ze is een doodnormaal kind dat weet dat ze meer in haar mars heeft. Maar zoals dat wel vaker het geval is, weet ze niet hoe ze dat kan laten blijken. Op een dag waagt Haru haar leven om een vreemde straatkat te redden. Het beest is haar enorm dankbaar en biedt haar aan om met hem naar een andere dimensie te gaan, waarin katten de baas zijn. Haru weet van gekkigheid niet wat ze daarop moet zeggen, maar voordat ze het weet wordt ze ontvoerd en is ze gedwongen om met de kattenprins te trouwen. Juist ja, de kat die ze net gered had. Het meisje is daar niet blij mee en wil ontsnappen. Daarbij krijgt ze hulp van de raaf Toto, de mysterieuze kattenbaron Mouta en zijn luie, dikke hulpje Muta.

Het verhaal dat je voor je kiezen krijgt is op zijn zachtst gezegd ‘apart’ te noemen. En dat is nu juist één van de grootste charmes van deze film. De gebeurtenissen volgen elkaar in rap tempo op, waarbij je van de ene na de andere verbazing wordt gesmeten. Eigenlijk ben je net zo onwetend als Haru, die ook niet weet wat haar overkomt en wat haar te gebeuren staat. En dat maakt deze animatiefilm heerlijk onvoorspelbaar, omdat je nooit weet wat regisseur Hiroyuki Morita nu weer voor je in petto heeft. De sfeer van ‘The Cat Returns’ is sprookjesachtig en onschuldig. Alle personages hebben een erg hoge aaibaarheidsfactor en zijn daarnaast gezegend met een zekere naïviteit. In het rijk van de katten is geen plek voor zwaardere zaken als discriminatie, racisme en gewelddadigheid. Gedurende de hele film, die maar 75 minuutjes duurt, zul je geen enkele keer te maken krijgen met onderwerpen als geweld of seks. ‘The Cat Returns’ is een ontzettend lieve film die zelfs de grootste zuurpruim (uw recensent spreekt uit ervaring) overstag zal laten gaan voor de fantasievolle verbeeldingskracht van de makers van dit werkje.

De stemacteurs zijn goed gecast. Van de kinderlijk onschuldige Haru tot aan de mysterieuze Baron: alle personages hebben een stem gekregen die bij hen past. Dus geen chaotisch piepende kindvrouwstemmetjes of dikaangezette, zware-mannen-stemmen in deze film. De kenners van Japanse tekenfilms zullen wel begrijpen wat daarmee bedoeld wordt, je hoeft geen kakofonie van geluid te verwachten in deze cartoon. ‘The Cat Returns’ heeft een lekker ingetogen stemmencast. Ook componist Yuji Nomi gaat zich niet te buiten aan een geluidsexplosie: zijn musical score blijft beheerst. Wat overigens niet wil zeggen dat de muziek niets voorstelt, integendeel! De soundtrack is erg sfeervol met zijn dromerige instrumentale geluiden. Het tekenwerk is sober, maar met goed gebruik van heldere kleuren weet deze prent toch op te vallen tussen de concurrentie. ‘Spirited Away’ was qua detail in het tekenwerk iets strakker, maar wat kwaliteit en afwerking betreft zijn beide films aan elkaar gewaagd.

Mocht je na het lezen van bovenstaande tekst denken dat ‘The Cat Returns’ een kinderfilm is, dan heb je het toch echt mis. Deze film is een ontroerend sprookje dat ook voor volwassenen prima te verhapstukken is. De ietwat melancholische sfeer is ook voor oudere kijkers een echte aanrader. Naar goed gebruik bevat ook deze productie van Studio Ghibli ook meerdere diepere lagen. Een moraal zoals je wilt. In ‘The Cat Returns’ roepen de makers je op, om gewoon jezelf te blijven en je niet te laten plooien conform de eisen van de maatschappij. Leef je leven binnen de regels, maar zorg ervoor dat je je eigen karakter niet beperkt, omdat anderen dat misschien niet zo leuk zullen vinden. Iedereen zijn/haar individualiteit maakt de maatschappij juist zo leuk. Een mooie boodschap die naar voren komt als Haru in de film langzaamaan in een kat begint te veranderen, omdat ze vast dreigt komen te zitten in het Rijk der katten. Deze boodschap wordt er echter niet ingehamerd door de makers van de film. In enkele zinnetjes en via beeldsymboliek kun je deze moraal eruit halen, mocht je dat willen. ‘The Cat Returns’ dringt je immers niets op. Dat dit niet zo vanzelfsprekend is als het lijkt, blijkt wel uit de hele rits (Disney)films uit Amerika waarin je wordt bedolven onder de meningen van de regisseurs.

‘The Cat Returns’ is zo’n zeldzame film die je met een gelukzalige grijns op je gezicht achterlaat, lang nadat die film is afgelopen. Deze hartverwarmende flauwekul kunnen ze alleen maar bij Ghibli maken. En dat moeten ze gewoon blijven doen. Je hebt echt geen peperdure ‘state-of-the-art’ technieken nodig om een leuke film te maken. Simpele tekeningetjes volstaan ook. Net als de Pixar-studio’s weet ook Studio Ghibli hoe je een sterk en universeel verhaal moet vertellen. Tussen al het geweld en seks dat op je wordt afgevuurd in de bioscopen en tv-uitzendingen, komt een film als ‘The Cat Returns’ precies op het juiste moment. De score van vijf sterren is op geen enkele film meer van toepassing geweest als op dit werkje van Morita. De film doet werkelijk alles goed: van beeld tot aan het geluid. Deze anime is een onverwoestbare ‘instant classic’ die complete generaties zal kunnen bekoren met dit wonderlijk vertelde verhaal over een meisje dat anders was dan de rest.

Frank v.d. Ven

Waardering: 5

Bioscooprelease: 13 januari 2005