The Double (2013)

Regie: Richard Ayoade | 93 minuten | drama, thriller | Acteurs: Jesse Eisenberg, Wallace Shawn, Noah Taylor, James Fox, Cathy Moriarty, Phyllis Somerville, Gabrielle Downey, Jon Korkes, Craig Roberts, Kobna Holdbrook-Smith, Susan Blommaert, Bruce Byron, J. Mascis, Tony Rohr, Karima Riachy

Als één van de weinige collega’s die wel je naam kent je omschrijft als “non-persoon” dan is het tijd om je af te vragen waar je persoonlijkheid is gebleven. Misschien wel in een dubbelganger. Net zoals in het eerder dit jaar verschenen ‘Enemy’ staat ook in ‘The Double’ de verontrustende ontdekking van een dubbelganger centraal.

Regisseur Richard Ayoade, een Engelsman met Nigeriaanse en Noorse roots, had in 2011 al menig filmfan verrast met de heerlijk eigenaardige ‘Submarine’. De absurdistische tendens die hierin al merkbaar was trekt hij moeiteloos door in zijn tweede film, losjes gebaseerd op de Dostojevski roman ‘De dubbelganger’.

De eerder vermelde non-persoon is de kleurloze Simon James (Jesse Eisenberg). Onderweg naar werk belandt hij in een reeks onfortuinlijke gebeurtenissen met als aftrap het verliezen van zijn koffertje. Vervolgens weigert de beveiliger die hij al jaren dagelijks passeert hem doorgang, wimpelt zijn baas zijn ingediende voorstellen af en wordt hij opgescheept met het rondleiden van diens dochter.

Het enige lichtpuntje op zijn sombere werkplek is Hannah (Mia Wasikowska). Helaas ziet zij hem niet staan, totdat er een nieuwe collega wordt gepresenteerd: zijn naam is James Simon en hij lijkt als twee druppels water op Simon. Vreemd genoeg lijkt Simon zich als enige hiervan bewust, en James valt wel erg snel in smaak bij iedereen op kantoor.

Zelden sluit het uiterlijk van een kantoor zo treffend aan op het werk dat er wordt uitgevoerd. De geestdodende taak van gegevensverwerking wordt uitgevoerd in een ruimte die lijkt op een Sovjet-kantoor tijdens de hoogtijdagen van het communisme. Perfect gestileerd, wat overigens ook geldt voor de rest van de sets in de film. De begeleidende klassieke muziek die wordt gebruikt tijdens de film complementeert het geheel uitstekend.

Simon is onze gids in deze surrealistische wereld en dit werkt prima. De zoektocht naar erkenning is herkenbaar, dus leven we al snel mee met Simon. Jesse Eisenberg schakelt uitstekend tussen de rollen van Simon en James, twee uitersten. Mia Wasikowska speelt op het hoge niveau dat we inmiddels van haar gewend zijn en de scènes tussen de twee zijn genieten.

Het wereldje waarin ‘The Double’ zich afspeelt voelt compleet aan. Goeie casting en geestige personages aangevuld met scherp geschreven dialogen dragen hier aan bij. Ook op de details is gelet, zoals de over-the-top amateuristische sci-fi show die we een aantal keer langs zien komen op de achtergrond; op de lachspieren werkt het zeker.

Liefhebbers van absurdistische en/of surrealistische films zijn bij ‘The Double’ aan het goeie adres. Regisseur Richard Ayoade verloochent zijn comedy roots niet en laat je vaak ongemakkelijk lachen om de zwartgallige humor. Een handjevol memorabele scènes voorkomen helaas niet dat het verhaal tegen het einde aan zijn momentum verliest.

Ayoade onttrekt overduidelijk inspiratie van meesters binnen het genre zoals Gilliam, Lynch & Anderson. Hierdoor kan je het gevoel bekruipen dat je naar een collage zit te kijken (enigszins ironisch, gezien het onderwerp). De naam Ayoade is er wel eentje om te onthouden, al is het alleen maar om zijn bijzondere roots.

Scott van der Winden

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 26 juni 2014
VOD-release: 16 oktober 2014
DVD-release: 16 oktober 2014