The Escapist (2008)

Regie: Rupert Wyatt | 99 minuten | thriller | Acteurs: Brian Cox, Joseph Fiennes, Liam Cunningham, Seu Jorge, Dominic Cooper, Steven Mackintosh, Damian Lewis, Vinnie McCabe, Ned Dennehy, Steven Mackintosh, Jack Walsh

Films over gevangenissen zijn vaak spannend, helemaal als er ontsnappingsplannen zijn. Denk maar aan ‘Papillion’, ‘Escape from Alcatraz’, ‘Rescue Dawn’ en de populaire TV-serie “Prison Break”. Want ook al wordt alles – voor zover mogelijk – tot in de puntjes gepland, er kan toch van alles misgaan. Iemand kan je verlinken en hoe meer medegevangenen erbij betrokken zijn, hoe groter de kans op mislukking is. Daarnaast kunnen er onbekende obstakels op de ontsnappingsroute liggen. Dit is exact het verhaal van ‘The Escapist’, waarin Frank Perry (Brian Cox) zijn ontsnapping plant.

Perry heeft levenslang en zit in een grauwe, bedompte gevangenis. Zoals in de meeste gevangenissen in films is er een duidelijke baas, Rizza (Damian Lewis), zijn de bewakers corrupt, wordt er gegokt op bijna alles en als drugsverslaafde kan je gewoon je goedje kopen. Perry zit zijn tijd wel uit en ondergaat het gevangenisleven gelaten. Totdat hij een brief krijgt dat zijn dochter door drugsgebruik op sterven na dood is. Dit bericht schudt hem wakker en doet hem besluiten te willen ontsnappen zodat hij haar leven kan gaan redden. Dat hij zijn dochter al veertien jaar niet gezien of gesproken heeft maakt niets uit, hij is vastberaden.

Dat is mooi, want door dit gegeven zit je al snel in het verhaal, dat al snel spannender wordt. Deze spanning wordt niet langzaamaan opgevoerd om tot een climax te komen tijdens de ontsnapping, zoals bij de meeste ontsnappingsfilms, maar zit er al redelijk snel vanaf het begin in doordat beelden van de ontsnapping zich afwisselen met het verhaal hoe Perry en een aantal medegevangenen hiertoe gekomen zijn. Wie zijn die anderen en hoe zijn ze bij het plan betrokken geraakt? Hoe was de voorbereiding en wat hebben ze allemaal moeten doen en laten om zover te komen? En loopt alles goed af voor iedereen? Net als bij alle andere films in dit subgenre hoop je dat ze het redden.

Door de afwisseling tussen de verleden en de tegenwoordige tijd zit er vaart in ‘The Escapist’. Toch neemt regisseur Rupert Wyatt de tijd om een beeld te schetsen van de ruige gevangeniscultuur. Ook geeft hij ‘The Escapist’ een onverwacht einde mee. Een einde wat helaas niet geheel geloofwaardig is maar wel een eigen spiritueel stempel op de film drukt.

De acteurs zijn goed gecast. Brian Cox als de doorleefde Frank Perry, de roodharige Damian Lewis als de sadistische ‘oppergevangene’ Rizza, de kortharige Steven Mackintosch als de gekke drugsverslaafde broer van Rizza en de donker kijkende Joseph Fiennes als de agressieveling Lenny Drake. De personages komen direct tot leven voor je ogen. Wyatt filmt ook regelmatig op de huid en dat is interessant om te zien, want als je in een gevangenis je emoties laat blijken maak je het jezelf moeilijk.

Het rauwe gevangenisleven komt niet alleen tot uitdrukking door het beeld van de smerige cellen, de gok- en vechtpartijen en de bewaarders die vaak de andere kant opkijken. De filmmuziek is ook rauw. Flarden van verschillende soorten muziek, eigenlijk geluid, worden onverwachts onder het beeld geplaatst. Hard gitaargeluid en vluchtig spelende cello’s benadrukken de scènes zoals het ratelen langs de tralies of het tikken op afvoerbuizen dat van de omgeving doen.

Er wordt wel eens gezegd dat een succesverhaal niet gewijzigd moet worden. Een klassiek verhaal over een ontsnapping uit een gevangenis blijkt met ‘The Escapist’ weer eens te werken. Op sommige momenten vliegt je hand als vanzelf naar je mond omdat het fragment nagelbijtend spannend is. Gelukkig word je dan al weer afgeleid door de volgende gebeurtenis. En het nummer ‘The Escapist’ van Coldplay sluit de film tot tevredenheid af. De film leverde Wyatt terecht een British Independent Film Award op in 2008 voor Best Achievement in Production.

Barbara Plasmans

Waardering: 4

Bioscooprelease: 23 juli 2009