The Garden – Záhrada (1995)

Regie: Martin Sulík | 100 minuten | komedie | Acteurs: Marián Labuda, Roman Luknár, Zuzana Sulajová, Jana Svandová, Katarína Vrzalová, Dusan Trancík, Ján Melkovic, Stanislav Stepka, Frantisek Kovár

‘The Garden’ (‘Záhrada’) vertelt het verhaal van de dertiger Jakub (Roman Luknár). Hij ligt overhoop met zichzelf en de mensen om hem heen. Jakub woont bij zijn vader (Marian Labuda), die kleermaker is. De jongeman heeft een affaire met de mooie Tereza (Jana Svandová) (getrouwd, twee kinderen), die kleren bij zijn vader komt passen. Zijn vader betrapt hen en ergert zich wild aan het lamlendige gedrag van zijn zoon en ook aan diens oude kater die overal plast en stinkt. Pa geeft Jakub de raad een tijdje naar het oude huis van opa te gaan ergens op het platteland om daar zijn zaakjes op orde te krijgen.

Dat huis heeft een bijna paradijselijke tuin, maar is ook in staat van verval. Als onderdeel van het in orde brengen van zijn eigen leven, begint Jakub ook de rotzooi in huis en tuin op te ruimen. In het oude bed van zijn opa vindt hij een in spiegelschrift geschreven dagboek waarin filosofische getinte waarnemingen van zijn opa staan.

Tijdens zijn verblijf gebeuren er wonderbaarlijke dingen in de tuin. Een bont pluimage van karakters komt voorbij en het lijkt alsof er wonderen gebeuren. Één van die personages is het jonge en mooie meisje Helena (Zuzana Sulajová) dat zijn opa nog gekend heeft. Haar stevig drinkende moeder denkt dat zij gek is en slechts onzin op papier zet die niemand kan lezen. Helena schrijft echter in het spiegelschrift dat zij van Jakubs opa heeft geleerd. De fee-achtige Helena heeft een helende invloed op Jakubs geestestoestand en laat hem via bizarre belevenissen met een totaal andere blik naar de wereld kijken. Later wil zijn geliefde Tereza hem weer terughalen en ook diverse andere schilderachtige types kruisen zijn pad en brengen een bijzondere boodschap mee. Zij laten hem met de wonderlijke gebeurtenissen in verwarring achter, maar dragen gelijktijdig bij om hem de buitenwereld waarmee hij zo in de knoop zat met andere ogen te laten bekijken.

‘The Garden’ is gedraaid in een kleine setting en is een heerlijke, licht absurdistische film vol knipoogjes, gelardeerd met subtiele humor. Het verhaal is onderverdeeld in een aantal hoofdstukken die steeds via een voice-over worden ingeleid. Bijna alle gebeurtenissen spelen zich af in de tuin en wat daar gebeurt is mirakel én realiteit. Jakub herontdekt zichzelf en realiseert zich waarom hij leeft.

‘The Garden’ stamt uit 1995 en kreeg destijds veel waardering in het arthouse circuit. De film is nu gedigitaliseerd en wordt door distributeur ContactFilm opnieuw uitgebracht. Het verhaal is tijdloos en staat nu nog steeds volledig overeind. Er wordt overtuigend geacteerd en de soundtrack is zowel minimalistisch als sterk en sfeervol. De cameravoering en de belichting versterken de sfeerbeelden die de film oproept. ‘The Garden’ is als een sprookje dat midden in het volle leven staat. Licht absurdistisch, een realistische wonderbaarlijke vertelling, overladen met subtiele humor, versterkt door sublieme cinematografie. Cinema, puur, ingetogen en expressief.

Rob Veerman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 11 april 1996
Bioscooprelease: 19 juli 2012 (re-release)
DVD-release: 20 augustus 2013