The Grey (2012)

Regie: Joe Carnahan | 117 minuten | actie, drama | Acteurs: Liam Neeson, Dermot Mulroney, Frank Grillo, James Badge Dale, Joe Anderson, Nonso Anozie, Dallas Roberts, Larissa Stadnichuk, Ben Bray, James Bitondi, Jonathan Bitondi

Een mysterieuze zit is het wel; ‘The Grey’ laat de toeschouwer met zijn titel in spanning over de inhoud van de film. Gaandeweg wordt duidelijk dat het een avonturenthriller en overlevingsdrama is over de strijd tussen de mens en de natuur, welke wordt belichaamd door de wolven en de ijzige kou van Alaska. ‘The Grey’ is een indrukwekkende film van Joe Carnahan (‘Smokin’ Aces’, ‘The A-Team’); het verhaal is zeer persoonlijk neergezet en heeft een diepgaande thematiek, maar ook de formele aspecten zijn sterk. Binnen zowel het narratief als de cinematografie worden tevens clichés overschreden, waardoor de film hoog scoort op originaliteit.

De kijker maakt meteen kennis met hoofdpersoon John Ottway (Liam Neeson), een doorleefd figuur dat voor de kost in verre oorden op wolven jaagt. Wanneer hij van een missie op weg is naar huis zien we hoe hij een vliegtuigcrash meemaakt. Leidersfiguur Ottway en zes andere inzittenden overleven de crash, maar zitten vervolgens vast in het ijskoude Alaska. De groep probeert te overleven terwijl ze bejaagd wordt door een roedel wolven.

Vanaf het begin wordt het publiek al gestimuleerd om een intieme, persoonlijke band met de personages op te bouwen, zo laten de eerste scènes men meteen kennis maken met de diepste gedachten van Ottway. Door deze intieme sfeer is het makkelijk om sympathie voor de hoofdpersoon te hebben en wordt er meteen interesse gewekt. Waar is het misgegaan in Ottways leven? Wat heeft hij allemaal meegemaakt? Het hele verhaal bevat een voice over van Ottway en we volgen de gehele film het perspectief van de overlevenden, waardoor de kijker als het ware versmelt met de personages. Ook al komen ze niet allemaal even veel aan het woord, toch krijgen we van allen iets persoonlijks mee wanneer ze rond het kampvuur over hun levens vertellen. Aan betrokkenheid bij de personages wordt ook bijgedragen door de acteerprestaties. Vanaf het begin geeft het doorleefde en karakteristiek gerimpelde gezicht van Neeson een emotionele sfeer. Door close-ups van zijn bedroefde gezicht lijkt de kijker bijna in zijn belevingswereld gezogen te worden.

Naast deze sfeer ontvouwt zich langzamerhand ook een diepgaande thematiek in het verhaal. Nadat een smeekbede aan god geen wonderen verricht, wordt duidelijk dat de mens echt op zichzelf is aangewezen. De film gaat over de terugkeer naar het menselijke instinct. Uiteindelijk gaat het in de natuur om het recht van de sterkste, wat ook blijkt uit een strijd tussen twee Alfamannetjes. Men moet voor zichzelf opkomen en in de natuur is geen ruimte voor angst, wat bijvoorbeeld blijkt uit de zin “don’t be afraid,” die Ottways ex-vriendin meerdere keren zegt in zijn gedachten. De film gaat dus over het voor zichzelf opkomen, over het strijden tot het bittere eind.

Verder zijn er formele aspecten die ‘The Grey’ zijn kracht geven. De leegte en eenzaamheid van Alaska worden benadrukt met shots waarin we niets zien dan eindeloze sneeuwlandschappen. Dit wordt versterkt door de rustige, zachte achtergrondmuziek die van ver lijkt te komen. Deze eenzaamheid weerspiegelt ook de geestestoestand van de hoofdpersoon, die emotioneel verscheurd is. Het wolfgejank in ‘The Grey’ lijkt overdreven duister, eng en hard, maar dit zou een bewuste keuze kunnen zijn om de belevingswereld van de personages weer te geven. Als je midden in een wolventerritorium bent gestrand, lijkt misschien elk gejank een angstaanjagende voorbode op de dood. Ook de chaotische shots van de wolvenaanvallen tonen de verwarring van de personages.

Ten slotte speelt de film met Hollywood clichés. Qua vorm is het bijvoorbeeld onconventioneel voor het rampengenre om de hele film lang het perspectief van de groep te tonen. In veel actiefilms is de hoofdpersoon een almachtige held die iedereen zal redden, maar in ‘The Grey’ is ook Ottway is bang voor de wolven. Verder eindigt het verhaal tijdens een climax, zonder het einde hiervan weer te geven. Het open einde laat de kijker achter met vragen die alleen met fantasie beantwoord kunnen worden, wat bijzonder is voor actiefilms.

‘The Grey’ is dus een film over de mens en de natuur, over overleven en vechten. Het is een persoonlijk verhaal, doordat de kijker dicht bij de psyche van de personages wordt betrokken. Het heeft zowel een sterke thematiek als vorm en overschrijdt Hollywood normen door met het verhaal en beeld te spelen. Een indrukwekkend pareltje binnen het genre.

Alexandra Hoff

Waardering: 4

Bioscooprelease: 8 maart 2012
DVD- en blu-ray-release: 31 juli 2012