The Homesman (2014)

Regie: Tommy Lee Jones | 122 minuten | drama, western | Acteurs: Tommy Lee Jones, Hilary Swank, Grace Gummer, Miranda Otto, Sonja Richter, David Dencik, John Lithgow, Tim Blake Nelson, James Spader, William Fichtner, Jesse Plemons, Evan Jones, Hailee Steinfeld, Meryl Streep

Met de eerste twee films van je regiecarrière het hoofdprogramma van het Filmfestival van Cannes halen is bepaald geen sinecure. Toch is dat precies wat Tommy Lee Jones, in de acteerwereld een mastodont, gedaan heeft. Eerder lukte het hem al met ‘The Three Burials of Melquiades Estrada’ (2005). Nu is Jones er teruggekeerd met ‘The Homesman’. Het is echter nog de vraag of hij de hoge verwachtingen volledig kan waarmaken.

In een westernachtig decor neemt de hardwerkende, maar eenzame Mary Bee Cuddy (Hilary Swank) de taak op zich om drie tot waanzin gedreven vrouwen terug te brengen naar de streken van hun afkomst. Het bestaan in het Wilde Westen heeft de vrouwen niet het geluk gebracht waarop ze gehoopt hadden. De mannen die ze in de kleine nederzetting achterlaten, zijn zelf niet bij machte om de tocht te volbrengen. Alleen Cuddy durft de vrouwen van dienst te zijn. Ze krijgt daarbij hulp vanuit onverwachte hoek als ze de oude scharrelaar George Briggs (Tommy Lee Jones zelf) tegen het lijf loopt. In ruil voor een zekere dood helpt de man haar de missie te volbrengen. Samen treden ze het levensveranderende avontuur tegemoet.

‘The Homesman’ bedient zich van veel eigenschappen van de western, maar meer dan dat is de film een klassiek drama  waarin de relatie tussen man en vrouw centraal staat. Cuddy en Briggs zijn aanvankelijk verschillend als water en vuur. Zij heeft dan wel de uiterlijke kenmerken en de wil van een man, ze wordt toch nadrukkelijk geportretteerd als vrouw. Ze is barmhartig, emotioneel en tentoonspreidt lichte tekenen van hysterie. Het is een archaïsch beeld van de vrouw, precies zoals ze werden gezien in die tijd. Vanuit die minderwaardige positie, net als de slachtoffers die ze vervoeren moet, mag ze bewijzen meer in haar mars te hebben. Briggs is star, rationeel en getekend door het leven. Hij aanschouwt de problemen van zijn vrouwelijke metgezel met lichtelijk genoegen. Toch begint hij steeds meer respect voor haar te krijgen.

Het zijn overdreven en stereotypische karakteriseringen, die het drama extra cachet moeten geven. De patriarchale verhoudingen krijgen echter een zijige bijklank. ‘The Homesman’ ontbeert de echte scherpte. Ook de acteerprestaties passen zich aan de karaktereigenschappen aan. Hoewel Hilary Swank haar best doet om zich in haar gecompliceerde rol in te leven, neigt het naar theatrale overacting. Het is vooral Tommy Lee Jones die hier schittert.

Dat Swank niet overal kan overtuigen, komt eveneens door de tamelijk onbeholpen dialogen. Deze zijn van een zodanig uitleggerig niveau, dat regelmatig het leven uit ‘The Homesman’ wordt weggezogen. Het lijkt er op dat Jones wilde voorkomen dat toeschouwers met vragen achter bleven, met als gevolg dat hij het hele scenario heeft dichtgetimmerd. Dat uit zich ook in de cinematografie. Hoewel ‘The Homesman’ er absoluut mooi uit ziet, is de zorgvuldige beeldvulling wel volgens de regels van het conventieboek. Het zijn beelden zoals die al vele malen eerder vertoond zijn. Spannend is het daardoor allemaal niet. De film blijft als gevolg lang hangen in pure melancholie en sfeerbepaling, mede vormgegeven door de muziek. De afstand tot de personages wordt nooit echt overbrugd.

Het gebrek aan interpretatieve ruimte maakt van ‘The Homesman’ een rechtlijnige film, die doet denken aan het werk van generatiegenoot Clint Eastwood. Dat betekent geenszins dat ‘The Homesman’ een slechte film is, maar ten langen leste had er een meer fijnzinnig drama in gezeten.

Wouter Los

Waardering: 3

Bioscooprelease: 24 juli 2014