The Human Stain (2003)

Regie: Robert Benton | 106 minuten | drama, romantiek, thriller | Acteurs: Anthony Hopkins, Nicole Kidman, Ed Harris, Gary Sinise, Wentworth Miller, Jacinda Barrett, Harry J. Lennix, Clark Gregg, Anna Deavere Smith, Lizan Mitchell, Kerry Washington, Phyllis Newman, Margo Martindale, Ron Canada, Mili Avital

‘The Human Stain’ is gebaseerd op een roman van de Amerikaanse schrijver Philip Roth. Uitgaande van een samenvatting van het boek heeft regisseur Robert Benton de verhaalstructuur redelijk getrouw overgenomen. We worden geconfronteerd met het ontslag van een universiteitsprofessor en dat heeft een diepere achtergrond. Er is een verteller en er zijn vele flashbacks naar de jeugd van deze Coleman Silk. De jonge Silk blijkt een bolleboosje, bovendien een getalenteerd amateurbokser, die koste wat kost wil slagen in de maatschappij. Als de persoon die hij is wel te verstaan en niet vanwege de groep waartoe hij behoort, want ondanks zijn blanke gelaatstrekken heeft hij zwarte ouders. Om te worden wie hij wil zijn verbreekt hij zelfs de familiebanden.

Met dit in het achterhoofd kijken we naar de oude Coleman Silk. Dat is moeilijk. Hopkins herinnert in niets aan de charmante jongeling gespeeld door Wentworth Miller. Door het spreiden van de flashbacks krijgt de kijker tevens slechts brokstukken aangereikt die nooit één beeld worden; op de helft van de film weet je nog niet waar het naar toe gaat. Het veelbelovende gegeven dat een gepensioneerde professor, die zijn hele leven probeert te verbergen dat hij eigenlijk zwart is (beetje vreemd om daar Anthony Hopkins voor te nemen, maar goed), een relatie begint met een miljonairsdochter die alles verloren heeft, blijft daardoor jammer genoeg hangen in het luchtledige: op het moment dat de twee levensverhalen elkaar werkelijk kruisen komt het verhaal door een dramatische ontwikkeling tot stilstand en moeten we het als kijker doen met een soort navertelling door Nathan Zuckerman (Gary Sinise), een vriend van Silk die als verteller enigszins geforceerd in de film wordt opgevoerd. Je zou graag meer willen weten over de achtergronden en motieven van Faunia en hoe dat uiteindelijk zou botsen met Colemans levensverhaal.

Wat rest is een verhaal in scherven en het verlangen het boek te lezen. Misschien is het grootste probleem wel de casting van Anthony Hopkins, die op sleutelmomenten in de film mysterieus zwijgt en slecht matcht met het beeld van de jonge Silk. Emotioneel gezien blijft de oude Silk een gesloten boek. De focus richt zich daardoor op Nicole Kidman, die als getormenteerde, koele verleidster een topprestatie neerzet en niet veel hoeft te zeggen om de aandacht op zich te richten. Er is ook niets mis met de chemie tussen Kidman en Hopkins. Het prachtige camerawerk en de duistere, winterse sfeer waarin het geheel zich afspeelt maken de zit van ruim anderhalf uur aangenaam, maar het geheel valt niet allemaal op zijn plaats.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3

Bioscooprelease: 4 december 2003