The Incredibles (2004)

Regie: Brad Bird | 121 minuten | animatie, komedie, avontuur, familie, science fiction | Originele stemmencast: Craig T. Nelson, Holly Hunter, Samuel L. Jackson, Jason Lee, Michael Bird, Spencer Fox, Sarah Vowell, Eli Fucile, Maeve Andrews, Wallace Shawn

Brad Bird stond als nieuwkomer bij Pixar, waar hij het tamelijk ongelooflijke ‘The Incredibles’  zou maken, voor een grote uitdaging. Of eigenlijk voor verschillende. Om te beginnen was er het loodzware gewicht van de fantastische reputatie van de animatiestudio die hij niet wilde aantasten. Met films als ‘Toy Story’, ‘Monsters Inc.’, en ‘Finding Nemo’ had Pixar een naam opgebouwd die garant stond voor hoge kwaliteit. Gelukkig was Bird geen nieuwkomer in animatieland. Zo had hij al het zeer geslaagde ‘The Iron Giant’ – een soort kruising tussen ‘Close Encounters of the Third Kind’ en ‘De Grote Vriendelijke Reus’ – op zijn naam staan, waarin hij drama, actie, humor op een geweldige manier had gecombineerd en daarbij zelfs nog symboliek en maatschappijkritiek in zijn film had weten te stoppen. Hij was dus bepaald geen lichtgewicht en voor zijn eerste project bij Pixar – dit keer gebruik makend van computeranimatie – had hij dan ook grootse plannen: een spectaculaire en parodiërende  superheldenfilm, in de stijl van James Bond en met menselijke figuren als hoofdpersonen.

Voor sommige hoge heren bij Disney, die het groene licht moesten geven, was dit al genoeg om Bird voor gek te verklaren. Er werd hem verteld wat je allemaal wel en niet kan doen met animatie en dat dit meer iets was voor een live action film, met echte acteurs. Ergens was de scepsis wel te begrijpen, want tot op dat moment was men er, ook bij Pixar, nog niet in geslaagd menselijke karakters op een overtuigende manier te animeren. Poppen, monsters, en vissen waren allemaal nog goed gelukt, maar de bewegingen en huid van mensen waren altijd moeilijk te vatten: het bleef er allemaal wat grof en onnatuurlijk uitzien. Maar Bird was ervan overtuigd dat het moest kunnen en had ook de wens om het hele superheldengezin geloofwaardig over te laten komen in al hun menselijke emoties en reacties op elkaar. Hij werd ervan „beschuldigd” te ambitieus te zijn, wat gezien de thematiek van ‘The Incredibles’ erg ironisch is. En bovendien onterecht, gezien het geweldige eindresultaat.

‘The Incredibles’ is niet alleen enorm entertaining, er zit ook een duidelijke boodschap in. In het verhaal wordt de aanwezigheid van de superhelden na enige tijd voor lief genomen en worden ze zelfs als ongewenst beschouwd. Er komt een wet die stelt dat ze hun krachten niet mogen laten zien en gewoon een „normaal” leven moeten leiden als ieder ander. Hun „geheime identiteit moet hun enige identiteit” worden, zoals een personage in de film het verwoordt. Ze mogen dus niet meer „speciaal” zijn. Wanneer het razendsnelle zoontje van Mr Incredible, Dash, dit betreurt, zegt zijn moeder (de super rekbare Elastigirl) troostend dat  iedereen speciaal is. Dit is nu juist het probleem volgens meneer Incredible. Wanneer zijn vrouw vraagt of hij niet meegaat van de viering van de overgang van hun zoontje van de derde naar de vierde klas, antwoordt hij dat dit helemaal geen prestatie is. „Middelmatig wordt beloond, maar wanneer iemand echt iets goeds of ongelooflijks kan…” Hij maakt zijn zin niet af, maar het is een interessante kwestie. Hoe gaan we met “onze kinderen” om? Leren we ze om boven zichzelf uit te stijgen, om de beste te worden, of om maar „gewoon te doen, want dan doe je al gek genoeg”?

Het zijn overpeinzingen die je niet snel in een animatiefilm – of liever: een familiefilm – zult aantreffen, en het is mooi dat ze in deze film te vinden zijn. Het betekent echter in geen geval dat ‘The Incredibles’ een saaie, praterige, of zware film is. Integendeel. Het duurt weliswaar even, na een smaakmakende opening vol reddingen, achtervolgingen en ontploffingen – voordat het echte spektakel losbarst, maar er valt van zoveel moois te genieten, dat je je als kijker geen seconde verveelt. Alleen al de uitdrukkingen van de verschillende personages, vooral de bijfiguren, zijn om je te bescheuren. De jonge agent die Mr Incredible vol ontzag met open ogen aan blijft staren wanneer hij uitleg hoe hij zojuist iemand van het leven heeft gered. Of de verbaasde blik van een jongetje op zijn driewieler, die Mr Incredible steeds tegenkomt wanneer hij in zijn krakkemikkige, veel te kleine autootje thuiskomt. Pixar was altijd al briljant in gezichtsuitdrukkingen, en ‘The Incredibles’ zet deze trend voort. En dan de details: de kreukels in het hemd van Mr Incredible, het prachtig glanzende haar van dochter Incredible, overal is heel veel zorg aan besteed en naar een hoger niveau getrokken in deze film. De stemacteurs zijn ook weer als vanouds geweldig, met een perfect gecaste Holly Hunter als Mrs. Incredible en Jason Lee als wannabe Buddy alias Incrediboy (alias Syndrome). Een speciale vermelding is er nog voor regisseur Brad Bird zelf die de stem doet van de kleine, bebrilde Edna „E” Mode, een heerlijk overdreven fashionista  die speciale outfits voor onze superhelden maakt.

Terwijl de kijker zijn ogen uitkijkt krijgen de personages langzaam vorm en worden de gezinsleden zowaar menselijk en krijgt de kijker een band met ze. Hij wil echt dat het goedkomt met het „normale” huwelijk van de sympathieke Mr Incredible en Elastigirl, maar natuurlijk ook dat ze hun zo geweldige en filmische superkrachten, waar de kijker in het begin al een fijn voorproefje van heeft gekregen, op volle sterkte in kunnen gaan zetten en de wereld op zijn grondvesten kunnen laten schudden. En dat doen ze! Mijn hemel, wat een schouwspel! Intense gevechten met robots, razende achtervolgingen in de jungle, originele vuistgevechten, explosieve confrontaties op, onder, en in het water, en een hoop technologische snufjes en voertuigen die alles nog even extra opleuken. In de spaarzame momenten die de kijker heeft om adem te halen is er ruimte voor humor en drama, en soms gaat het zelfs hand in hand met de actie. Als je dan ook nog eens tegen een oogverblindende achtergrond aankijkt van weelderige jungles, ontzagwekkende watervallen en oceanen en moderne architectonische hoogstandjes die naadloos geïntegreerd zijn in deze omgeving, kun je rustig spreken van een ultieme achtbaanrit. Ook de jazzy, op het James Bond-thema geïnspireerde muziek is perfect gekozen en blijft nog lang na het kijken van de film in het hoofd zitten. Misschien gaat het allemaal uiteindelijk net iets te lang door (met een wat onnodige epiloog), maar eigenlijk is er bar weinig mis met ‘The Incredibles‘. Het is een film die je kunt blijven kijken omdat hij op zoveel vlakken werkt. Op grond van deze film kunnen we in ieder geval stellen dat er niets zoiets bestaat als „te ambitieus”. Kom op, filmmakers overal ter wereld, maak je wildste fantasieën werkelijkheid. Niets is onmogelijk!

Bart Rietvink

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 24 november 2004
Blu-ray-release: 8 april 2011