The Neon Demon (2016)

Regie: Nicolas Winding Refn | 110 minuten | drama, horror, thriller | Acteurs: Elle Fanning, Karl Glusman, Jena Malone, Bella Heathcote, Abbey Lee, Christina Hendricks, Keanu Reeves, Desmond Harrington, Alessandro Nivola, Jamie Clayton, Charles Baker, Taylor Marie Hill, Samantha Miller, Cody Renee Cameron, Cameron Brinkman, Stacey Danger, Chris Muto

De Deense filmmaker Nicolas Winding Refn heeft zich in korte tijd bij de gevestigde orde van Hollywood gevoegd. Dat is opmerkelijk omdat zijn werk niet bepaald voldoet aan de gangbare Hollywood-conventies. Films als ‘Drive’ (2011) en ‘Only God Forgives’ (2013) kenmerken zich door hun traagheid, expliciet geweld en de grote nadruk op esthetiek. In ‘The Neon Demon’ is dat niets anders. Meteen in het eerste, fraai georchestreerde shot overrompelt de eigenzinnige regisseur de toeschouwer met een beeld van een ogenschijnlijk dood meisje. Onder de bank waar ze op ligt, heeft zich een grote plas bloed verzameld. Het neonlicht dat door het raam op de achtergrond schijnt, maakt het decor af. In de tussentijd is het geflits van een fotograaf te zien. De moordenaar die een aandenken van zijn gruwelijke daad wil maken?

Uiteindelijk is de waarheid minder wreed. Het dood ogende meisje blijkt de springlevende Jesse (een geweldige rol van Elle Fanning) te zijn. De aanvankelijk timide zestienjarige is naar miljoenenstad Los Angeles getrokken om een carrière als model na te streven. De fotograaf, die haar via het internet op het spoor gekomen is, kent alvast geen twijfels over haar toekomst. Met haar foto’s op zak probeert Jesse bij één van de grote modellenbureaus die de stad rijk is binnen te komen. Ze heeft ook daar meteen succes. Sterker nog, met haar oneindige schoonheid mag ze meteen voorop lopen bij een modeshow van een vooraanstaande couturier. Die voorspoed drijft haar concurrenten, een make-upartieste en de conciërge van het hotelcomplex waar ze verblijft, tot wanhoop. Rond haar engelachtige voorkomen schijnt het donkere aura van een allesvernietigende demon.

Op het eerste gezicht brengt het verhaal van een moderne sirene weinig nieuws. De manier waarop Refn zijn vervreemdende esthetiek inzet om dat verhaal extra kracht bij te zetten is echter zeer bewonderenswaardig en effectief. Want ook stilistisch speelt ‘The Neon Demon’ constant het spel van de engel en de demon die achter die hemelachtige façade schuilt. Een onderscheid tussen echt en nep. Van verblindende zonneschijn tot niet aflatende neonbelichting. Van onbedorven, authentieke schoonheid tot de door plastische chirurgie gemutileerde barbies. En van de leugens die schuilen achter woorden tegenover de waarheid die ligt in stille gezichtsuitdrukkingen.

Ook wat betreft het tempo speelt ‘The Neon Demon’ het spel onveranderlijk mee. Zo is de kenmerkende traagheid niet op de gehele film toepasbaar. Refn wisselt die verstilde momenten juist af met scènes waarin de muziek, montage en stroboscopische effecten een hypnotiserende snelheid veroorzaken die het zicht op de waarheid omtrent Jesse en de schijnwereld waarin ze vertoeft lang belemmert. Een illusie die door de mens, in de zoektocht naar niet-bestaande perfectie, zelf gecreëerd wordt. En zo kan de droom geleidelijk aan in een nachtmerrie veranderen.

De schaduwzijde van Los Angeles (en in zekere zin ook Hollywood) wordt zo doeltreffend in beeld gebracht, dat ‘The Neon Demon’ een intensieve kijkervaring wordt. Het brengt de films van David Lynch in herinnering, die eveneens met een indringende sfeer zijn blik op de duistere kant van de mensheid gericht had. Die vergelijking is al met al geen slechte kwalificatie.

Wouter Los

Waardering: 4

Bioscooprelease: 14 juli 2016
DVD-release: 28 oktober 2016