The Normal Heart (2014)

Regie: Ryan Murphy | 127 minuten | drama | Acteurs: Mark Ruffalo, Jonathon Groff, Frank De Julio, William DeMeritt, Taylor Kitsch, Joe Mantello, Sean Meehan, Stephen Spinella, Jill Melanie Wirth, BD Wong, Julia Roberts, Jim Parsons, Adam B. Shapiro, John Mainieri, Matt Bomer, Alfred Molina, Will Bradley, Chris Sullivan, Corey Brill

Tegenwoordig ben je, in elk geval als je in het ontwikkelde westen van de wereld woont, echt niet direct ten dode opgeschreven als je de diagnose ‘hiv’ of ‘aids’ krijgt. Met de juiste medicatie kun je zelfs behoorlijk oud worden. Hoe anders was dat begin jaren tachtig, toen de ziekte zich voor het eerst etaleerde. ‘Homokanker’ werd aids in die tijd genoemd. Steeds meer homo’s in – in eerste instantie – New York zagen het mysterieuze virus hun leven binnendringen. Hun weerstand werd ernstig aangetast. De waarheid achter het ontstaan van de ziekte bleef lang in het ongewisse, vooral omdat het enige tijd duurde voor aids en hiv werden erkend. Iemand die een grote rol heeft gespeeld in het op de kaart zetten van beide ziekten is de Amerikaanse schrijver en activist Larry Kramer. Toen hij de ziekte om zich heen zag grijpen aan het begin van de jaren tachtig, richtte hij diverse organisaties op om de aids-crisis onder de aandacht te brengen en om voorlichting te geven over de ziekten hiv en aids.

Om zijn strijd extra kracht bij te zetten schreef hij in 1985 het toneelstuk ‘The Normal Heart’. Dat het verhaal nog altijd tot de verbeelding spreekt, blijkt uit het feit dat het in 2011 opnieuw op Broadway op de planken werd gebracht (en drie van zijn vijf Tony-nominaties wist te verzilveren), er ook een Nederlandse versie van het toneelstuk in de theaters verscheen en tv-zender HBO er een krachtige en confronterende verfilming van maakte met een indrukwekkende cast. Zo speelt niemand minder dan Mark Ruffalo de rol van schrijver en politiek activist Ned Weeks (min of meer het alter ego van Kramer). Aan het begin van de film – we schrijven zomer 1981 – zien we hem op een feestje in Long Island waarop er nog weinig zichtbaar is van de epidemie die de homoscene binnen niet al te lange tijd zal overvallen. Hoewel… het feestvarken Craig (Jonathan Groff) heeft al wel een naar hoestje te pakken. Als hij tijdens zijn reis terug naar NYC een artikel leest over een mysterieuze ‘kanker’ die uitsluitend homoseksuelen treft, ziet hij de ernst in van deze ziekte en besluit hij dokter Emma Brookner (Julia Roberts) te raadplegen. Zij doet onderzoek naar de ziekte en ontdekt dat er meer aan de hand is. Ze vraagt Ned om de homogemeenschap te waarschuwen voor deze ziekte.

Terwijl de ziekte steeds dichter bij zijn eigen vriendengroep komt, komt Ned in actie. Veel hulp komt er niet. De stad New York en de regering Reagan weigeren de ziekte te erkennen. Hij vraagt steun van zijn oudere broer Ben (Alfred Molina) die advocaat is. Hoewel de twee een goede band hebben, blijft het onbegrip dat Ben voor de geaardheid van zijn broer heeft, tussen hen in staan. Om de nodige aandacht te genereren voor zijn strijd, spreekt Ned af met Felix Turner (Matt Bomer), verslaggever bij The New York Times en zelf homo, en de twee ontwikkelen een romance. Ned is vastberaden zijn strijd voort te zetten, ook al ziet hij steeds meer van zijn vrienden wegvallen en begint nu ook zijn eigen grote liefde Felix ziekteverschijnselen te vertonen.

‘The Normal Heart’ (2014) is een project waar regisseur Ryan Murphy (onder meer bekend van ‘Running with Scissors’ (2006) en diverse tv-series waaronder ‘Nip/Tuck’ en ‘Glee’) zijn hele hart en ziel in heeft gestoken. Al moest hij er zijn eigen geld insteken, hij moest en zou deze film maken. Dat de film zo goed uitpakt, is echter niet uitsluitend zijn verdienste, maar vooral van zijn cast. Met name Mark Ruffalo is indrukwekkend als Ned Weeks, die bij vlagen een onuitstaanbaar figuur is maar door zijn immense toewijding toch de sympathie van de kijker voor zich weet te winnen. Naast bovengenoemde acteurs zijn onder meer ook Taylor Kitsch, Jim Parsons en Joe Mantello (die de rol van Ned op Broadway speelde) te zien en ook zij maken indruk. Murphy schuwt het dan ook niet de verschrikkingen die de ziekten aids met zich meebrengt in beeld te brengen, wat de film behoorlijk confronterend maakt. De grootste kracht van ‘The Normal Heart’ zit hem echter in het scenario, waarin je de woede van Kramer over wat er in die tijd allemaal niet of te laat is gebeurd, nog altijd voelt. De intensiteit van zijn script, in combinatie met het krachtige acteerwerk en de overtuigende aankleding van deze met meerdere prijzen bekroonde tv-film, snijdt je door de ziel. Niet alleen biedt ‘The Normal Heart’ hartverscheurend persoonlijk drama; het is tevens een sterk historisch document waarin de angst voor een onbekende, niet te vatten, mysterieuze epidemie zich in alle hevigheid aan je opdringt. Ook in deze tijd van ebola nog altijd actueel.

Patricia Smagge

‘The Normal Heart’ verschijnt woensdag 3 december 2014 op DVD.