The Red Turtle – La tortue rouge (2016)

Regie: Michael Dudok de Wit | 80 minuten | animatie, fantasie

De Nederlandse filmmaker Michael Dudok de Wit wist met ‘The Red Turtle’ meteen de speciale juryprijs in het Un Certain Regard-programma op het filmfestival van Cannes te winnen. Na zijn Oscaroverwinning met de korte animatie ‘Father and Daughter’ (2000) levert Dudok de Wit daarmee het bewijs ook met een avondvullende film uit de voeten te kunnen. ‘The Red Turtle’ is een samenwerking tussen de Japanse animatie-studio Ghibli en een groep Franse producenten. De Oosterse animatiekunde en de Europese nadruk op karakterontwikkeling worden door de Nederlander op zeer fraaie wijze bijeen gebracht.

Aan het begin van het dialoogloze ‘The Red Turtle’ is te zien hoe een naamloze man door een storm schipbreuk lijdt. Na op een onbewoond eiland beland te zijn, doet hij er alles aan zijn nieuwe thuis te ontvluchten. Zonder enig respect voor de natuur om hem heen gaat hij als een bezetene aan de slag. Zijn vluchtpogingen zijn echter zonder succes. Telkens wanneer hij lijkt weg te komen, worden zijn krachtsinspanningen verhinderd door een rode reuzenschildpad. De man geeft niet op. Tot waanzin gedreven zet de eenzame Robinson zijn plannen tot in het uiterste door. Totdat hij in blinde razernij denkt de rode schildpad dodelijk te verwonden.

Het is een keerpunt in de film. De schildpad blijkt meer dan een dierlijke sta-in-de-weg. En ook de naamloze man is verre van een eendimensionale Sisyphus. Toch blijft hij te allen tijde volgens een zekere, begrijpbare logica handelen. De typische Japanse natuurthematiek heeft uiteindelijk niet heel veel om het lijf, maar doordat het personage van de schipbreukeling niet ondergeschikt is gemaakt aan die thematische boodschap, is ‘The Red Turtle’ evenwel een diepgaande film.

De Japanse en Franse invloeden werken ook door in de vormgeving. De waterverfachtige achtergronden zijn typerend Ghibli. Maar alles wat zich op de voorgrond afspeelt, is met de uit de Franse stripwereld bekende klare lijn getekend. ‘The Red Turtle’ is echter zo rijk aan details, in beweging, het verhaal en de vele omgevingsgeluiden, dat de twee soepel samenvloeien. Daarnaast overgiet de fantastische muziek de film eveneens met een overkoepelend sausje. Het gemis aan dialoog is daardoor naast praktisch, ook nergens onoverkomelijk.

Regisseur Dudok de Wit is er knap in geslaagd om ‘The Red Turtle’ in balans te brengen. Het resulteert er uiteindelijk in dat het naamloze hoofdpersonage, naast de gevierde flora en fauna, nooit helemaal alleen op zijn eiland is. Gedurende de film blijft de toeschouwer actief deelgenoot van zijn lot. Alsof wij op dat moment diezelfde schipbreukeling zijn. Want die afstand, tussen film en toeschouwer, wordt in ‘The Red Turtle’ misschien nog wel het beste beslecht. De triomftocht in Cannes is meer dan terecht. Dit smaakt naar meer.

Wouter Los

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 7 juli 2016
DVD- en blu-ray-release: 30 november 2016