The Stoning of Soraya M. (2008)

Regie: Cyrus Nowrasteh | 114 minuten | drama | Acteurs: Shohreh Aghdashloo, Mozhan Marnò, Jim Caviezel, Navid Negahban, Ali Pourtash, Parviz Sayyad, Vida Ghahremani, Vachik Mangassarian, Bita Sheibani, Noor Al Taher, Haya Al Taher

In 1990 verschijnt het boek ‘La Femme Lapidée’ van de Frans-Iraanse journalist Freidoune Sahebjam dat gebaseerd is op zijn eigen ervaringen in Iran. Dat boek diende als basis voor de film ‘The Stoning of Soraya M.’. James Caviezel speelt de rol van Sahebjam. Wanneer Sahebjam met autopech in een ruraal bergdorpje te Iran strandt, ontmoet hij Zahra (Shohreb Aghdashloo). Zij brengt hem het afschuwelijke verhaal van haar nicht Soraya Manutcherhi (Mozhan Marno) ten gehore.

Soraya’s echtgenoot Ali (Navid Negaban) wil met behulp van de plaatselijke mullah (een islamitische geestelijke) scheiden om zo met een veertienjarig meisje te kunnen trouwen. Wanneer Soraya weigert, bedenkt Ali een plan om zich van zijn vrouw te ontdoen. De oplossing ligt het beschuldigen van Soraya van overspel, waar de doodstraf door steniging opstaat.

‘The Stoning of Soraya M.’ is vooral een duidelijke aanklacht tegen de staat van de vrouwenrechten in Iran. Hoewel de film zich afspeelt in de anarchistische dagen van de Iranese revolutie zijn ook tegenwoordig de rechten van de vrouw zwaar onderbelicht. De vrouw heeft geen enkele inspraak binnen het gezin en wanneer een man van zijn vrouw af wil is dit met behulp van corrupte autoriteiten van het dorp geen enkel probleem. De waanzin hiervan, die een folterende dood door steniging tot gevolg heeft, is menselijkerwijs niet te begrijpen. Woede over deze barbaarse handelingen is het enige wat je kan voelen, en dat is nu net wat zowel journalist Sahebjam als regisseur Cyrus Nowratesh je willen meegeven.

‘The Stoning of Soraya M.’ kent een enigszins stroeve start met de introductie van de verschillende personages, maar grijpt je daarna al snel naar de keel en laat je ook geen seconde meer los. Steeds dieper word je meegetrokken in het Iranese gezinsleven, de (in onze Westerse ogen) bizarre relatie en hiërarchie tussen mannen en vrouwen en vervolgens de plotten die worden gesmeed om een onschuldige vrouw voorgoed het zwijgen op te leggen.

Wanneer het vonnis over Soraya wordt uitgesproken wordt de film zwaarder en zwaarder. De beelden van een jonge moeder die afscheid van haar kinderen moet nemen, omdat ze ter dood veroordeeld is, andere kinderen die voor deze grote gebeurtenis stenen aan het verzamelen zijn en de tocht naar de plaats waar het vonnis vertrokken zal worden, zijn op zijn minst zeer emotioneel te noemen. En dan de eigenlijke steniging: deze beelden zijn wel zo afschuwelijk dat het bijna ondraaglijk wordt om te blijven kijken. Soraya die tot boven haar middel is ingegraven, de eerste steen, het bloed dat uit haar voorhoofd op haar witte jurk drukt… Dit zijn momenten waarop de kijker zich even niet meer mag identificeren met het slachtoffer, want dan moet je wel een hele sterke maag hebben om deze werkelijke marteling te doorstaan. Hoewel deze scènes zeer wreed zijn is het wel erg belangrijk dat deze zo uitvoerig wordt getoond. De barbaarse doodstraf door steniging, die nog altijd in vele landen plaatsvindt, hoort niet in een menselijke wereld thuis.

Op filmtechnisch vlak is de opbouw van de film is zeer gestructureerd. Op sommige momenten doet de film wel erg Amerikaans aan, waarbij je je kunt afvragen of dat nou echt nodig was geweest. Dit is overigens het enige minpuntje. Het acteerwerk is ijzersterk. Vooral de voor een Oscar genomineerde actrice Shohreb Aghdashloo (‘House of Sand and Fog’) steelt de show en bereikt een dusdanig acteerniveau die alleen aan de allergrootsten toegeschreven kan worden. Ook Navid Negaban zet zijn personage op een geweldige manier neer. Het is werkelijk onmogelijk om geen intense haat voor zijn personage Ali te voelen.

‘The Stoning of Soraya M.’ is een keiharde film die geen concessies doet en als een moker op je emoties inhakt. Of je alle scènes met geopende ogen kan volgen, is dan ook nog maar de vraag. Laat je daarentegen niet tegenhouden om de film toch te kijken, want ‘The Stoning of Soraya M.’ komt zeer dicht in de buurt van een meesterwerk.

Meinte van Egmond

Waardering: 4

Bioscooprelease: 29 september 2011
DVD-release: 6 april 2012