The Treasure of Abbot Thomas (1974)

Regie: Lawrence Gordon Clark | 38 minuten | horror, thriller | Acteurs: Michael Bryant, Peggy Aitchison, Virginia Balfour, Anne Blake, Sheila Dunn, John Herrington, Paul Lavers, Frank Mills

Deze ‘The Treasure of Abbot Thomas’ maakt deel uit van de ‘Ghost Story for Christmas’ serie van de BBC, in de jaren 70 voor televisie gemaakt. In deze aflevering roept de adellijke Peter Dattering de hulp in van de dominee Justin Somerton bij de speurtocht naar een lang geleden begraven schat. Tijdens de speurtocht pluizen Dattering en Somerton tal van aanwijzingen uit die door de geestelijke Abbot Thomas zijn achtergelaten. Het tweetal maakt goed gebruik van hun kennis van de bijbel en de Latijnse taal. Door de ingenieuze vondsten die ze doen is de speurtocht ook wel interessant en boeiend vormgegeven, maar waar ook aan opvalt dat het een te groot deel van het verhaal inneemt. Daarom is dit deel van de serie als een combinatie van een spook- en detectiveverhaal aan te merken. Leuk voor de liefhebbers van detectiveverhalen, maar voor degenen die hier niets mee hebben kan de speurtocht van Dattering en Somerton wel eens te langdradig zijn.

Meer opvallend aan deze aflevering is echter dat, wederom met de naamgeving ‘Ghost Story’ in gedachten, de spookachtig georiënteerde ontwikkelingen naar de achtergrond worden geschoven. Tijdens de speurtocht vinden er wel enkele veelzeggende gebeurtenissen – onbestemde geluiden, wegglippende schaduwen – plaats die aangeven dat Dattering en Somerton tijdens hun speurtocht worden gevolgd, maar de mate waarin is beperkt. Regisseur Clark stelt deze keer het speurwerk dusdanig voorop dat hij te langdurig zowel qua aantal als qua vormgeving te weinig aansprekende spookgeoriënteerde gebeurtenissen voorbij laat komen. In elk geval niet voldoende om te komen tot een beklemmende sfeer zoals die in andere en meer opvallende delen van deze serie aanwezig is. In een later stadium komt qua spookachtigheid in deze aflevering het een en ander meer tot zijn recht. In combinatie met de nodige schrikeffecten is een duister sfeertje hier wel in bepaalde mate aanwezig. Dit komt echter te laat en niet genoeg tot stand om deze aflevering op te vijzelen tot een van de meer gedenkwaardige binnen deze serie.

Mede oorzaak daarvan is ook het ontbreken van de angst van de hoofdpersonen. Somerset heeft in het laatste deel van het verhaal na een veelzeggende confrontatie weliswaar aanzienlijk last van zijn zenuwen, maar ook dit gebeurt te laat, te plotseling en in een te geringe mate om het een en ander als werkelijk huiveringwekkend over te laten komen. Dit was wel mogelijk geweest wanneer, ondanks de wellicht korte speelduur, het weliswaar amusante maar weinig of niet ter zake doende eerste deel van het verhaal was weggelaten en qua spookachtigheid het een en ander geleidelijker en evenwichtiger was vormgegeven. Dit betekent overigens niet dat de omgeving of de vormgeving van de gebeurtenissen daarin niet sfeervol is of niet sfeervol in beeld worden gebracht. De kathedraal met zijn lange schaars verlichte gangen en ruimtes, de indruk van verlatenheid die de omgeving wekt door het geringe aantal mensen dat er te bespeuren zijn, de tegen de door de volle maan verlichte hemel afstekende contouren van de kathedraal, de catacomben die onder de kathedraal liggen, de dwaaltochten die er in plaatsvinden… het zorgt met een juist gebruik van licht en donker en degelijk camerawerk in elk geval voor weer een gepaste omgeving, gepast genoeg om zich dit verhaal in te laten afspelen. Alleen is het jammer dat de functionaliteit ervan door de ondergesneeuwde spookachtige gebeurtenissen maar deels tot zijn recht komt.

Wel is er verdienstelijk werk van de diverse acteurs. Paul Lavers is wel aardig, al komt zijn personage Peter Dattering af en toe wat vlak over. Het meest opvallend is Michael Bryant als dominee Somerton, die in zijn speurtocht naar de schat door hebzucht wordt bevangen en dit ook overtuigend weet neer te zetten. Ook zijn latere angstige gedrag wanneer de gevolgen van zijn zucht naar rijkdom zich op niet al te prettige wijze aan hem openbaren weet hij goed te brengen. En hoewel de mogelijkheden voor de overige castleden worden beperkt of met name in het eerste deel van het verhaal niet altijd even relevant voor het verhaal overkomt, is er ook van hun kant degelijk werk aanwezig. Maar toch kan ook dit niet verhullen dat deze ‘The Treasure of Abbot Thomas’ duidelijk het nodige mist om het als al te gedenkwaardig te beschouwen. Het heeft herhaaldelijk zijn momenten binnen een sfeervolle omgeving, maar haalt het qua de opbouw en het vasthouden van een beklemmende sfeer niet bij de wat dit betreft beter geslaagde delen van deze serie.

Frans Buitendijk