The Valachi Papers (1972)

Regie: Terence Young | 125 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Charles Bronson, Lino Ventura, Jill Ireland, Walter Chiari, Joseph Wiseman, Gerald S. OLoughlin, Amedeo Nazzari, Fausto Tozzi, Pupella Maggio, Angelo Infanti, Guido Leontini, María Baxa, Mario Pilar, Franco Borelli, Allessandro Sperli, Natasha Chevelev, Anthony Dawson, Fred Valleca, John Alarimo, Steve Belloise, Giacomo De Michelis, Arny Freeman, Ron Gilbert, Frank Gio, Syl Lamont, Imelde Marani, Isabelle Marchall, Jason McCallum, Sabine Sun

‘The Valachi Papers’ is een onbekende in het maffiagenre. De film verscheen kort voor ‘The Godfather’ van Ford Coppola en werd volledig overschaduwd door dé maffiafilm bij uitstek. ‘Valachi’ draait om het verhaal van een man die uit de school wil klappen over de Cosa Nostra en hiermee de erecode schendt van een van ’s werelds meest gevreesde organisaties. Ondanks de soms zichtbaar beperkte middelen maakt regisseur Young er een rauwe film van. Terence Young (‘Dr. No’) windt er geen doekjes om aan het begin van de film. De regisseur slaat een inleiding over en neemt je direct mee naar het harde gevangenisleven van Bronson als Joe Valachi.

In het begin is onduidelijk waarom juist hij het zo zwaar heeft in de bak. Bronson (‘Death Wish’) wordt constant uitgedaagd en bedreigd en krijgt te maken met duistere figuren die hem van kant willen maken. Even later volgt het antwoord: de leider van de Amerikaanse maffia, de capo di capi, denkt dat Bronson het geheime genootschap wil verraden. Daarna toont de regisseur met behulp van flashbacks hoe het zo ver kon komen. Bronson vertelt de FBI van begin tot eind over zijn carrière als crimineel en onthult vele wetenswaardigheden over een organisatie die tot dan toe nauwelijks toegankelijk is voor buitenstaanders. De gekozen vorm om het verhaal te vertellen is eenvoudig en wel zo duidelijk. Je komt om de zoveel tijd terug in het heden, bij de Joe Valachi van nu, en ziet hoe hij zich opwerkte van beginneling tot gerespecteerd lid van de familie. Opvallend is de casting van Bronson in de rol van maffialid.

Het is moeilijk wennen aan Bronson als lid van de Cosa Nostra, wetende dat hij een kind was van Poolse ouders en geen Italiaans hoofd heeft. Maar goed, hij weet zich zoals wel vaker goed staande te houden in een milieu van criminelen en kleerkasten en een aantal van de vele actiescènes is ronduit indrukwekkend. Duidelijk is evenwel dat Bronson niet tot de A-klasse van acteurs behoort. Hij mist het talent van de allergrootsten, hetgeen des te duidelijker wordt in ‘The Valachi Papers’, waarin hij een rol vertolkt met veel tekst. ‘The Valachi Papers’ biedt echter ook een mooi kijkje in de handel en wandel van de maffia. Met name de erecode, de gebruiken en de tradities zijn buitengewoon interessant om te zien. Zo zie je hoe Bronson op bezoek gaat bij zijn aanstaande vrouw en schoonmoeder. Volgens goed Italiaans gebruik voert een hoger geplaatste van de organisatie het woord, terwijl de ‘tortelduifjes’ verliefd naar elkaar kijken en verder hun mond moeten houden. Schoonmoeder gaat schoorvoetend akkoord met de komst van de ongecompliceerde schoonzoon die haar dochter inpalmt. Misschien wel de enige scène die de zaken relativeert, want ‘Valachi’ is verder een doodserieuze film. Alles komt rauw en onvervalst in je huiskamer, waarbij humoristische scènes zoals in een film als ‘The Untouchables’ van De Palma, in zijn geheel ontbreken.

‘The Valachi Papers’ is minder bekend, maar zeker het kijken waard, al is het maar om op te merken dat nogal wat van de scènes uit de film later terugkeren in andere films over de maffia. De film beslaat een periode van ongeveer dertig jaar, van de drooglegging in de jaren 30 tot half jaren 60. De relatief lange tijdsperiode werkt niet nadelig voor de kwaliteit van de film. Interessante rol van Bronson, die na ‘Valachi’ meer rollen kreeg die zich afspelen in het criminele circuit. Maffiafanaten: kijken deze film.

Robbert Bitter

Waardering: 3

Bioscooprelease: 19 april 1973