The Vault of Horror (1973)

Regie: Roy Ward Baker | 83 minuten | horror, fantasie | Acteurs: Daniel Massey, Anna Massey, Mike Pratt, Erik Chitty, Jerold Wells, Terry-Thomas, Glynis Johns, Marianne Stone, John Forbes-Robertson, Curd Jürgens, Dawn Addams, Jasmina Hilton, Ishaq Bux, Michael Craig, Edward Judd, Robin Nedwell, Geoffrey Davies, Arthur Mullard, Tom Baker, Denholm Elliott, Terence Alexander, John Witty

In deze ‘Vault of Horror’ worden, zoals in meerdere films die Amicus heeft uitgebracht, verschillende verhalen verteld als onderdeel van een omvattend verhaal. Het overkoepelende verhaal heeft betrekking op vijf mannen die in een kelder opgesloten komen te zitten en elkaar hun nachtmerries vertellen.

1. Midnight

Mess Rogers is op zoek naar zijn zus Donna. In het dorp waarin ze verblijft wordt hij door meerdere dorpelingen gewaarschuwd niet na donker buiten te zijn. Donna vertelt hem dat er in de omgeving zeventien doden zonder bloed in hun aderen zijn gevonden. Rogers vertelt Donna dat hun overleden vader haar zijn eigendommen heeft nagelaten. Hij is echter vastbesloten zo snel mogelijk zelf de erfenis in handen te krijgen. Een verhaal met aardige momenten. En wel op de momenten waarin Rogers aan het moorden slaat, de ogenblikken dat hij zich in het sfeervolle duistere dorpje steeds ongemakkelijker gaat voelen, en de scène in het restaurant waar hij achter de ware aard van de dorpelingen komt. Die er in hun ware gedaante echter wel wat te nep uitzien en zich bij hun maaltijd toch iets te komisch gedragen.

2. The Neat Job

De overdreven nette Critchit drijft zijn vrouw Eleanor tot waanzin met zijn manie om zijn huis netjes te houden en alles een plaats te geven. Wanneer Eleanor op een dag rommel maakt en het probeert op te ruimen gaat het van kwaad tot erger en Critchits huis- en werkkamer veranderen in een chaos. Na zijn thuiskomst vaart Critchit tegen Eleanor uit totdat haar overspannen zenuwen het niet langer aankunnen. Een verhaal waarin het vooral gaat om de humor, door de ergernissen die bij Critchit worden opgeroepen wanneer zijn vrouw dingen op een andere plaats heeft neergezet en de verbale confrontaties die er het gevolg van zijn. Het komt echter niet altijd uit de verf en een nadeel is dat spanning of een duister sfeertje niet of nauwelijks aanwezig zijn. Critchit blijft te lang zeuren over orde en netheid zonder dat het verhaal een duidelijke kant opgaat. Wel een aardige afsluiting, passend bij Critchits op orde en netheid ingestelde geest, maar wel een die een te klein deel van het verhaal uitmaakt om het als al te gedenkwaardig te beschouwen.

3. This Trick’ll Kill You

De goochelaar Sebastian is met zijn vrouw Inez op vakantie in India. Daar ziet hij een Indisch meisje een truc met een betoverd touw uithalen. Hij wil haar truc aan zijn eigen show toevoegen en probeert deze van haar te kopen. Na haar weigering vermoorden Sebastian en Inez haar. Het touw heeft echter nogal wat moeite om zich naar de wensen van zijn nieuwe eigenaar te voegen. In dit verhaal interessante uitgangspunten, en ook een duister ondertoontje is min of meer aanwezig door Sebastiaans meedogenloosheid en de occulte gebeurtenissen die zich met het touw voordoen. Helaas wordt dit een beetje te ver doorgevoerd wanneer er teveel onverklaarbaars gebeurt. Iets dat ook voor de daarnaast niet al teveel tot de verbeelding sprekende afsluiting geldt.

4. Bargain in Death

De berooide Maitland besluit zijn eigen dood in scène te zetten om het verzekeringsgeld op te strijken. Hij neemt een drank in die verlammingsverschijnselen veroorzaakt en spreekt met zijn vriend Alex af dat deze hem na zijn begrafenis zal opgraven. Alex heeft echter zijn eigen plannen met het verzekeringsgeld. Daarnaast wonen in de kamer naast Michael twee medische studenten die Maitlands schijnbaar levenloze lichaam goed kunnen gebruiken voor hun medische experimenten. Een verhaal dat op diverse punten aardig is vormgegeven, met name de momenten wanneer Maitland levend is begraven en de momenten waar de twee studenten op Maitlands lichaam uit zijn, maar verder niet al te spannend. Ook de nodige humoristische momenten, hoewel niet altijd even effectief en een vrij nietszeggende afloop.

5. Drawn and Quartered

De schilder Moore heeft rancune opgevat tegen diverse critici die zijn werk negatief hebben beoordeeld maar er wel dik aan verdiend hebben. In Haïti zoekt hij een voodoo-priester op die hem leert hoe hij portretten van zijn kwelgeesten kan maken en hen daarmee in het verderf kan storten. In zijn enthousiasme vergeet hij echter dat hij ook nog een zelfportret heeft gemaakt. Het beste verhaal in deze film, het meest duistere ook. Dit komt door de voodoo, de verbetenheid waarmee Moore zijn plannen smeedt en het genoegen waarmee hij op de meest gruwelijke manieren wraak op zijn kwelgeesten neemt. Verder wat leuke speciale effecten, een passende ironische afsluiting, en een geslaagde dosis zwarte humor. Het is echter ook een verhaal dat doet betreuren dat niet meer verhalen in deze productie van dit kaliber zijn.

Het omvattend verhaal, dat van de vijf opgesloten mannen die elkaar deelgenoot maken van hun vreemde en angstige dromen, komt nogal simpeltjes en niet al te origineel over. Het zal qua afloop de kenners van dit soort films van Amicus ook maar al te bekend voorkomen en heeft al met al niet veel nieuws te bieden. Wat naast de vermelde punten verder vooral aan deze productie opvalt is dat de kenmerkende unheimische sfeer en de spanning die in andere Amicus-producties volgens dit recept meestentijds op geslaagde wijze aanwezig zijn, hier in mindere mate of soms amper naar voren komen. Debet daaraan zijn de bekendmaking dat de vertelde verhalen dromen zijn, het soms relatief te lang voortkabbelen van een verhaal of dat er te weinig of geen ontwikkelingen zijn die een onmiskenbare of aansprekende duistere ondertoon hebben.

Verder lijkt regisseur Baker niet altijd goed te weten welke kant hij met zijn verhalen op wil. Horror? Humor? Een horrorfilm met her en der de nodige humor? Het laatste lijkt vooral het geval, maar de in de verhalen aanwezige komische noten zijn niet altijd even geslaagd en komen gezien de toonzetting van de verhalen in hun geheel herhaaldelijk ook misplaatst of te geforceerd over. En zorgt ervoor dat qua horror het een en ander niet zo effectief is als het geval had kunnen zijn. Verder zijn er ook wel wat onlogischheden in de verhalen aanwezig. En hoewel er ook in deze Amicus-productie op het spel van de acteurs weinig aan te merken is, zorgt regisseur Bakers aanpak ervoor dat deze ´The Vault of Horror´ achterblijft bij de andere producties die Amicus volgens dit recept heeft uitgebracht. Het heeft wel degelijk zijn geslaagde momenten, is voor de liefhebbers van deze producties al met al dan ook de moeite waard, maar op een herhaling of evenaring van de kwaliteit van de overige soortgelijke Amicus-producties hoeft niet gerekend te worden.

Frans Buitendijk