The Wild One (1953)

Regie: Lázsló Benedek | 76 minuten | drama | Acteurs: Marlon Brando, Mary Murphy, Robert Keith, Robert Keith, Lee Marvin, Jay C. Flippen, Peggy Maley, Hugh Sanders, Ray Teal, John Brown, Will Wright, Robert Osterloh, Robert Bice, Yvonne Doughty, William Vedder, Timothy Carey, John Doucette, Richard Farnsworth, Gil Stratton, Angela Stevens, Jerry Paris, Keith Clarke, Jim Connell, Darren Dublin, Joe Haworth, Mary Newton

Marlon Brando was een revolutionair. Zijn vooruitstrevende manier van acteren, het befaamde method acting, werd gedurende de jaren vijftig de norm in de filmwereld. Bovendien was hij met zijn non-conformistische levensstijl de verpersoonlijking van een nieuwe, naar rebellie hunkerende generatie. Een van de films die het imago van Brando vormgaven was ‘The Wild One’ uit 1953, de vijfde film waar de naam van de uit Omaha, Nebraska afkomstige acteur op de rol stond. In deze Amerikaanse cultklassieker geeft Brando op zijn geheel eigen wijze gestalte aan de leider van een notoire motorbende, die maling heeft aan de gevestigde orde en anarchie nastreeft. Hoewel het lang niet het beste werk is van Marlon Brando, is het wel een van zijn meest memorabele performances. Het beeld van de acteur, die uitdagend in leren jack en jeans op zijn motor poseert met zijn kapiteinspet schalks op zijn hoofd is net zo met de opkomende rebellie onder jongeren in de jaren vijftig verbonden als James Deans Jim Stark in ‘Rebel without a Cause’ (1955).

In ‘The Wild One’ speelt Marlon Brando de rol van Johnny Stabler, de leider van de Black Rebel Motorcycle Club, een stel losgeslagen jongeren die op hun motoren door Amerika trekken en een spoor van vernielingen en anarchie nalaten. Nadat ze een traditionele motorrace in de war hebben geschopt, trekken ze door naar het slaapstadje Wrightsville in Californië. In het begin kijkt men daar nog verwonderd op naar de jongens met hun snelle scheurijzers, maar al gauw loopt het uit de hand. Het begint met een ongeluk, waarbij een oudere inwoner van het stadje door toedoen van de motorrijders met zijn auto crasht. Daarna zorgt een rivaliserende motorgang onder leiding van Chino (Lee Marvin) voor de nodige onrust. Uiteindelijk komt de bevolking van het stadje in opstand tegen de motorbendes, waardoor het tot een climax komt. Omdat Johnny zich vooral bezig houdt met het versieren van Kathy (Mary Murphy), de dochter van de incompetente sheriff Harry Bleeker (Robert Keith), heeft hij te laat in de gaten dat zijn bende compleet over de schreef gaat, met alle gevolgen van dien.

Aan het begin van de jaren vijftig was ‘The Wild One’, geregisseerd door Lázsló Benedek en geproduceerd door Stanley Kramer, een zeer controversiële film. Niet zozeer het geweld tussen de rivaliserende jeugdbendes, maar vooral het gebrek aan een morele veroordeling daarvan zorgde voor een schandaal. In heel wat landen is de film lange tijd verboden geweest, waaronder in Groot-Brittannië waar ‘The Wild One’ pas in 1968 uit de ban werd gedaan. Men was bang dat jongeren door de film geïnspireerd zouden worden om amok te gaan maken. Sterker nog, er zouden jaren overheen gaan voordat motorrijders van het stempel ‘relschopper’ af zouden komen. ‘The Wild One’ is gebaseerd op een incident in het Californische plaatsje Hollister in 1947, toen honderden motorliefhebbers daar neerstreken om Independence Day te vieren. Het grootste verschil is echter dat zij nauwelijks onrust veroorzaakten en met respect met de plaatselijke bewoners omgingen. Voor de film werd het dus allemaal wat smeuïger gemaakt. Desondanks blijft het een dun verhaaltje waar bitter weinig diepgang in zit.

Deze film moet je uiteraard in het perspectief van de tijd zien. In de jaren vijftig waren de gebeurtenissen in ‘The Wild One’ schokkend, decennia later vraag je je af waar men zich nou zo druk om maakte. Wanneer deze film in de eenentwintigste eeuw zou worden gemaakt, zou het er allemaal een stuk heftiger aan toe gaan. De status van cultklassieker dankt deze film waarschijnlijk vooral aan de aanwezigheid van Marlon Brando, volgens velen de beste acteur aller tijden. En hoewel Brando bij lange na niet alle registers hoeft open te trekken, weet hij van Johnny Stabler toch een intrigerende figuur te maken. Zijn charisma is eindeloos en zijn stijl van acteren maakt het personage fysieker en echter. Het is echter jammer dat hij veelal belachelijke dialogen voor zijn kiezen krijgt. De enige legendarische quote uit deze film is het door cartoonfiguur Lisa Simpson opnieuw leven ingeblazen ,,What are you rebelling against, Johnny?”, een vraag die door Kathy wordt gesteld, waarop Johnny antwoordt: ,,Whaddaya got?” Naast Brando speelt Lee Marvin (‘The Dirty Dozen’, 1967) een sterke rol als de agressieve Chino. Zijn groep is afgesplitst van die van Johnny, omdat twee leiderstypes nu eenmaal niet samengaan. Tekenend is echter dat vlak nadat de twee in een serieus gevecht met elkaar waren, Johnny het ineens opneemt voor Chino wanneer die wordt opgepakt door de politie. Want hoezeer ze elkaar ook niet kunnen uitstaan, hun haat tegen de politie is nog altijd vele malen groter. Andere acteurs in kleinere rollen zijn Gil Stratton (‘Stalag 17’, 1953) en Richard Farnsworth (‘The Straight Story’, 1999).

‘The Wild One’ dankt zijn status als cultklassieker vooral aan Marlon Brando, die alleen al met zijn verschijning diepe indruk maakt. Maar wie een net zo briljante acteerprestatie verwacht als in onder meer ‘A Streetcar Named Desire’ (1951), ‘On the Waterfront’ (1954) en ‘The Godfather’ (1972) komt bedrogen uit. Daar biedt deze oppervlakkige film en dito rol Brando niet genoeg mogelijkheden voor. ‘The Wild One’ is lang niet zo indrukwekkend als hij ten tijde van de release moet zijn geweest, maar desondanks zeker de moeite van het kijken waard omdat het een mooi document van de vroege jaren vijftig is. Jongeren durfden voor het eerst op te staan tegen de gevestigde orde, zeker nu hun helden Brando en – een paar jaar later – James Dean dat ook deden. ‘Rebel without a Cause’ blijft de ultieme rebelfilm uit de jaren vijftig, maar zeker de échte Brando-fan moet ‘The Wild One’ minimaal één keer gezien hebben.

Patricia Smagge